©Kancelaria Sejmu s. 1/44
28.01.2020
Dz. U. 2020 poz. 111
OBWIESZCZENIE
MARSZAŁKA SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
z dnia 9 grudnia 2019 r.
w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o świadczeniach rodzinnych
1. Na podstawie art. 16 ust. 1 zdanie pierwsze ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych
i niektórych innych aktów prawnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1461) ogłasza się w załączniku do niniejszego obwieszczenia
jednolity tekst ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 2220), z uwzględ-
nieniem zmian wprowadzonych:
1) ustawą z dnia 9 listopada 2018 r. o zmianie ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej oraz niektórych innych ustaw
(Dz. U. poz. 2354),
2) ustawą z dnia 6 grudnia 2018 r. o zmianie ustawy o dowodach osobistych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U.
z 2019 r. poz. 60 i 934),
3) ustawą z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym (Dz. U. poz. 303),
4) ustawą z dnia 21 lutego 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem stosowania rozporządzenia
Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych
w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia
dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz. U. poz. 730),
5) ustawą z dnia 22 lutego 2019 r. o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 577),
6) ustawą z dnia 15 marca 2019 r. o zmianie ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji
wojennych i okresu powojennego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 752),
7) ustawą z dnia 26 kwietnia 2019 r. o zmianie ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci oraz niektórych
innych ustaw (Dz. U. poz. 924),
8) wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 26 czerwca 2019 r. sygn. akt SK 2/17 (Dz. U. poz. 1257),
9) ustawą z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o świadczeniach
rodzinnych oraz ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. poz. 1394),
10) ustawą z dnia 19 lipca 2019 r. o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych (Dz. U. poz. 1818)
oraz zmian wynikających z przepisów ogłoszonych przed dniem 9 grudnia 2019 r.
2. Podany w załączniku do niniejszego obwieszczenia tekst jednolity ustawy nie obejmuje:
1) art. 38 ustawy z dnia 9 listopada 2018 r. o zmianie ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej oraz niektórych
innych ustaw (Dz. U. poz. 2354), który stanowi:
Art. 38. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem:
1) art. 19 pkt 1, 3 i 4, art. 20 oraz art. 21, które wchodzą w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia;
2) art. 1 pkt 7 w zakresie art. 14 ust. 1 pkt 1010b, pkt 9 i pkt 38, art. 23 oraz art. 34 ust. 2, które wchodzą w życie
z dniem 1 stycznia 2019 r.;
3) art. 1 pkt 55 i art. 26, które wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2020 r.;
2) art. 49 i art. 54 ustawy z dnia 6 grudnia 2018 r. o zmianie ustawy o dowodach osobistych oraz niektórych innych
ustaw (Dz. U. z 2019 r. poz. 60 i 934), które stanowią:
„Art. 49. Sprawy wszczęte i niezakończone przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy prowadzi się na pod-
stawie przepisów dotychczasowych.”
Art. 54. Ustawa wchodzi w życie z dniem 4 marca 2019 r., z wyjątkiem:
©Kancelaria Sejmu s. 2/44
28.01.2020
1) art. 45 pkt 6, który wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia;
2) (uchylony)
3) art. 23 pkt 3, który wchodzi w życie z dniem 1 czerwca 2019 r.;
4) art. 26 pkt 2 oraz art. 45 pkt 1, 2, 4 i 5, które wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2020 r.;
5) art. 9 i art. 40 w zakresie wniosków składanych za pośrednictwem systemu teleinformatycznego Zakładu Ubez-
pieczeń Społecznych, które wchodzą w życie po upływie 12 miesięcy od dnia ogłoszenia.”;
3) art. 26 ustawy z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym (Dz. U. poz. 303), który
stanowi:
Art. 26. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 marca 2019 r.;
4) odnośnika nr 1 oraz art. 173 ustawy z dnia 21 lutego 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem
stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie
ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich
danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz. U. poz. 730), które
stanowią:
1) Niniejsza ustawa służy stosowaniu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia
27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych
i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie
o ochronie danych) (Dz. Urz. UE L 119 z 04.05.2016, str. 1 oraz Dz. Urz. UE L 127 z 23.05.2018, str. 2).”
Art. 173. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem:
1) art. 87 pkt 1, który wchodzi w życie po upływie 90 dni od dnia ogłoszenia;
2) art. 107 pkt 7 i 8, które wchodzą w życie z dniem 1 maja 2019 r.;
3) art. 157 pkt 2, który wchodzi w życie z dniem 13 października 2019 r.;
5) odnośnika nr 1 oraz art. 12 i art. 23 ustawy z dnia 22 lutego 2019 r. o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz
niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 577), które stanowią:
1) Niniejsza ustawa dokonuje w zakresie swojej regulacji wdrożenia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady
(UE) 2016/801 z dnia 11 maja 2016 r. w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu
prowadzenia badań naukowych, odbycia studiów, szkoleń, udziału w wolontariacie, programach wymiany mło-
dzieży szkolnej lub projektach edukacyjnych oraz podcia pracy w charakterze au pair (wersja przekształcona)
(Dz. Urz. UE L 132 z 21.05.2016, str. 21).
„Art. 12. Do postępowań wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje
się przepisy dotychczasowe.
Art. 23. Ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem art. 1:
1) pkt 32 lit. e w zakresie art. 144 ust. 417, pkt 42 lit. ei oraz pkt 52 w zakresie art. 157a ust. 618 i art. 157g
ust. 517, które wchodzą w życie po upływie 3 dni od dnia ogłoszenia;
2) pkt 4 w zakresie art. 22 ust. 1 pkt 8a lit. h i lit. i tiret piąte, pkt 27 lit. d w zakresie art. 139n ust. 612, pkt 40
w zakresie art. 149b ust. 612, pkt 50 w zakresie art. 156b ust. 612, pkt 62 w zakresie 169a ust. 612 oraz
pkt 79 w zakresie art. 430 ust. 2 pkt 6b lit. c, które wchodzą w życie po upływie 90 dni od dnia ogłoszenia.”;
6) art. 21 ustawy z dnia 15 marca 2019 r. o zmianie ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami
represji wojennych i okresu powojennego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 752), który stanowi:
Art. 21. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem art. 1 pkt 10 i art. 6, które
wchodzą w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia.”;
7) art. 16 ustawy z dnia 26 kwietnia 2019 r. o zmianie ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci oraz niektórych
innych ustaw (Dz. U. poz. 924), który stanowi:
Art. 16. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 lipca 2019 r.;
©Kancelaria Sejmu s. 3/44
28.01.2020
8) art. 7 ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o świadcze-
niach rodzinnych oraz ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U.
poz. 1394), który stanowi:
„Art. 7. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 sierpnia 2019 r.”;
9) art. 80 i art. 81 ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych (Dz.
U. poz. 1818), które stanowią:
„Art. 80. Ilekroć w przepisach odrębnych jest mowa o:
1) ośrodku pomocy społecznej, należy przez to rozumieć centrum usług społecznych,
2) kierowniku ośrodka pomocy społecznej, należy przez to rozumieć dyrektora centrum usług społecznych
jeżeli centrum usług społecznych powstało w wyniku przekształcenia ośrodka pomocy społecznej.
Art. 81. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2020 r.”.
Marszałek Sejmu: E. Witek
Dziennik Ustaw 4 Poz. 111
28.01.2020
Załącznik do obwieszczenia Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej
Polskiej z dnia 9 grudnia 2019 r. (poz. 111)
USTAWA
z dnia 28 listopada 2003 r.
o świadczeniach rodzinnych
Rozdział 1
Przepisy ogólne
Art. 1. 1. Ustawa określa warunki nabywania prawa do świadczeń rodzinnych oraz zasady ustalania, przyznawania
i wypłacania tych świadczeń.
2. Świadczenia rodzinne przysługują:
1) obywatelom polskim;
2) cudzoziemcom:
a) do których stosuje się przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego,
b) jeżeli wynika to z wiążących Rzeczpospolitą Polską umów dwustronnych o zabezpieczeniu społecznym,
c) przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na
pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej, zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego w związku
z okolicznościami, o których mowa w art. 127 lub art. 186 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzo-
ziemcach (Dz. U. z 2018 r. poz. 2094 i 2399 oraz z 2019 r. poz. 577 i 622), lub w związku z uzyskaniem
w Rzeczypospolitej Polskiej statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej, jeżeli zamieszkują z członkami rodzin
na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
d) posiadającym kartę pobytu z adnotacją „dostęp do rynku pracy”, z wyłączeniem obywateli państw trzecich, któ-
rzy uzyskali zezwolenie na pracę na terytorium państwa członkowskiego na okres nieprzekraczający 6 miesięcy,
obywateli państw trzecich przyjętych w celu podjęcia studiów lub pracy sezonowej oraz obywateli państw trze-
cich, którzy mają prawo do wykonywania pracy na podstawie wizy,
e)
1
) przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:
na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy, o którym mowa w art. 139a ust. 1 lub art. 139o ust. 1 ustawy
z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, lub
w związku z korzystaniem z mobilności krótkoterminowej pracownika kadry kierowniczej, specjalisty lub
pracownika odbywającego staż w ramach przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa na warunkach określonych
w art. 139n ust. 1 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach
jeżeli zamieszkują na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z członkami rodzin, z wyłączeniem cudzoziemców,
którym zezwolono na pobyt i pracę na okres nieprzekraczający 9 miesięcy, chyba że przepisy o koordynacji sys-
temów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym sta-
nowią inaczej,
f)
2
) przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:
na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy, o którym mowa w art. 151 lub art. 151b ustawy z dnia 12 grudnia
2013 r. o cudzoziemcach,
na podstawie wizy krajowej w celu prowadzenia badań naukowych lub prac rozwojowych,
w związku z korzystaniem z mobilności krótkoterminowej naukowca na warunkach określonych w art. 156b
ust. 1 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach
1
) W brzmieniu ustalonym przez art. 6 pkt 1 ustawy z dnia 22 lutego 2019 r. o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych
ustaw (Dz. U. poz. 577), która weszła w życie z dniem 27 kwietnia 2019 r.
2
) Dodana przez art. 6 pkt 2 ustawy, o której mowa w odnośniku 1.
Dziennik Ustaw 5 Poz. 111
28.01.2020
z wyłączeniem cudzoziemców, którym zezwolono na pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na okres
nieprzekraczający 6 miesięcy, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwu-
stronne umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.
3. Świadczenia rodzinne przysługu osobom, o których mowa w ust. 2, jeżeli zamieszkują na terytorium Rzeczy-
pospolitej Polskiej przez okres zasiłkowy, w którym otrzymują świadczenia rodzinne, chyba że przepisy o koordynacji
systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym stanowią
inaczej.
Art. 2. Świadczeniami rodzinnymi są:
1) zasiłek rodzinny oraz dodatki do zasiłku rodzinnego;
2) świadczenia opiekuńcze: zasiłek pielęgnacyjny, specjalny zasiłek opiekuńczy oraz świadczenie pielęgnacyjne;
3) zapomoga wypłacana przez gminy, na podstawie art. 22a;
3a) świadczenia wypłacane przez gminy na podstawie art. 22b;
4) jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka;
5) świadczenie rodzicielskie.
Art. 3. Ilekroć w ustawie jest mowa o:
1) dochodzie oznacza to, po odliczeniu kwot alimentów świadczonych na rzecz innych osób:
a) przychody podlegające opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27, art. 30b, art. 30c, art. 30e i art. 30f
ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1387, z późn.
zm.
3
)), pomniejszone o koszty uzyskania przychodu, należny podatek dochodowy od osób fizycznych, składki na
ubezpieczenia społeczne niezaliczone do kosztów uzyskania przychodu oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne,
b) dochód z działalności podlegającej opodatkowaniu na podstawie przepisów o zryczałtowanym podatku docho-
dowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne,
c) inne dochody niepodlegające opodatkowaniu na podstawie przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych:
renty określone w przepisach o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin,
renty wypłacone osobom represjonowanym i conkom ich rodzin, przyznane na zasadach okrlonych w przepi-
sach o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin,
4
) świadczenie pieniężne, dodatek kompensacyjny oraz ryczałt energetyczny określone w przepisach o świadczeniu
pieniężnym i uprawnieniach przysługujących żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrud-
nianym w kopalniach węgla, kamieniołomach, zakładach rud uranu i batalionach budowlanych,
dodatek kombatancki, ryczałt energetyczny i dodatek kompensacyjny określone w przepisach o kombatantach
oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego,
świadczenie pieniężne określone w przepisach o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deporto-
wanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę Niemiecką lub Związek
Socjalistycznych Republik Radzieckich,
5
) ryczałt energetyczny, emerytury i renty otrzymywane przez osoby, które utraciły wzrok w wyniku działań
wojennych w latach 1939–1945 lub eksplozji pozostałych po tej wojnie niewypałów i niewybuchów,
renty inwalidzkie z tytułu inwalidztwa wojennego, kwoty zaopatrzenia otrzymywane przez ofiary wojny oraz
członków ich rodzin, renty wypadkowe osób, których inwalidztwo powstało w związku z przymusowym
pobytem na robotach w III Rzeszy Niemieckiej w latach 19391945, otrzymywane z zagranicy,
zasiłki chorobowe określone w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników oraz w przepisach o syste-
mie ubezpieczeń społecznych,
środki bezzwrotnej pomocy zagranicznej otrzymywane od rządów państw obcych, organizacji międzynaro-
dowych lub międzynarodowych instytucji finansowych, pochodzące ze środków bezzwrotnej pomocy przy-
3
) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2019 r. poz. 1358, 1394, 1495, 1622, 1649, 1655,
1726, 1751, 1798, 1818, 1834, 1835, 1978, 2020, 2166 i 2200.
4
) W brzmieniu ustalonym przez art. 8 pkt 1 ustawy z dnia 15 marca 2019 r. o zmianie ustawy o kombatantach oraz niektórych oso-
bach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 752), która weszła
w życie z dniem 10 maja 2019 r.
5
) W brzmieniu ustalonym przez art. 8 pkt 2 ustawy, o której mowa w odnośniku 4.
Dziennik Ustaw 6 Poz. 111
28.01.2020
znanych na podstawie jednostronnej deklaracji lub umów zawartych z tymi państwami, organizacjami lub in-
stytucjami przez Radę Ministrów, właściwego ministra lub agencje rządowe, w tym również w przypadkach,
gdy przekazanie tych środków jest dokonywane za pośrednictwem podmiotu upoważnionego do rozdzielania
środków bezzwrotnej pomocy zagranicznej na rzecz podmiotów, którym służyć ma ta pomoc,
należności ze stosunku pracy lub z tytułu stypendium osób fizycznych mających miejsce zamieszkania na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przebywających czasowo za granicą w wysokości odpowiadającej
równowartości diet z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju ustalonych dla pracowników zatrudnio-
nych w pstwowych lub samorządowych jednostkach sfery budżetowej na podstawie ustawy z dnia 26 czerwca
1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2019 r. poz. 1040, 1043 i 1495),
należności pieniężne wypłacone policjantom, żołnierzom, celnikom i pracownikom jednostek wojskowych
i jednostek policyjnych użytych poza granicami państwa w celu udziału w konflikcie zbrojnym lub wzmoc-
nienia sił państwa albo państw sojuszniczych, misji pokojowej, akcji zapobieżenia aktom terroryzmu lub ich
skutkom, a także należności pieniężne wypłacone żołnierzom, policjantom, celnikom i pracownikom pełnią-
cym funkcje obserwatorów w misjach pokojowych organizacji międzynarodowych i sił wielonarodowych,
należności pieniężne ze stosunku służbowego otrzymywane w czasie służby kandydackiej przez funkcjonariu-
szy Policji, Państwowej Straży Pożarnej, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu i Służby Więziennej, obli-
czone za okres, w którym osoby te uzyskały dochód,
dochody członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych z tytułu członkostwa w rolniczej spółdzielni pro-
dukcyjnej, pomniejszone o składki na ubezpieczenia społeczne,
alimenty na rzecz dzieci,
stypendia doktoranckie przyznane na podstawie art. 209 ust. 1 i 7 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo
o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. poz. 1668, z późn. zm.
6
)), stypendia sportowe przyznane na podsta-
wie ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie (Dz. U. z 2019 r. poz. 1468, 1495 i 2251) oraz inne stypendia
o charakterze socjalnym przyznane uczniom lub studentom,
kwoty diet nieopodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych, otrzymywane przez osoby wyko-
nujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich,
należności pieniężne otrzymywane z tytułu wynajmu pokoi gościnnych w budynkach mieszkalnych położo-
nych na terenach wiejskich w gospodarstwie rolnym osobom przebywającym na wypoczynku oraz uzyskane
z tytułu wyżywienia tych osób,
dodatki za tajne nauczanie określone w ustawie z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U.
z 2019 r. poz. 2215),
dochody uzyskane z działalności gospodarczej prowadzonej na podstawie zezwolenia na terenie specjalnej
strefy ekonomicznej określonej w przepisach o specjalnych strefach ekonomicznych,
ekwiwalenty pieniężne za deputaty węglowe określone w przepisach o komercjalizacji, restrukturyzacji
i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego „Polskie Koleje Państwowe”,
ekwiwalenty z tytułu prawa do bezpłatnego węgla określone w przepisach o restrukturyzacji górnictwa węgla
kamiennego w latach 20032006,
świadczenia określone w przepisach o wykonywaniu mandatu posła i senatora,
dochody uzyskane z gospodarstwa rolnego,
dochody uzyskiwane za grani Rzeczypospolitej Polskiej, pomniejszone odpowiednio o zapłacone za granicą
Rzeczypospolitej Polskiej: podatek dochodowy oraz sadki na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne
i obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne,
renty określone w przepisach o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich ze środków pochodzących z Sekcji
Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej oraz w przepisach o wspieraniu rozwoju
obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów
Wiejskich,
zaliczkę alimentacyjną określoną w przepisach o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce
alimentacyjnej,
świadczenia pieniężne wypłacane w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów,
6
) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2018 r. poz. 2024 i 2245 oraz z 2019 r. poz. 276, 447, 534, 577, 730,
823, 1655, 1818, 2020 i 2070.
Dziennik Ustaw 7 Poz. 111
28.01.2020
pomoc materialną o charakterze socjalnym określoną w art. 90c ust. 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r.
o systemie oświaty (Dz. U. z 2019 r. poz. 1481, 1818 i 2197) oraz świadczenia, o których mowa w art. 86
ust. 1 pkt 13 i 5 oraz art. 212 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce,
kwoty otrzymane na podstawie art. 27f ust. 810 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od
osób fizycznych,
7
) świadczenie pieniężne określone w ustawie z dnia 20 marca 2015 r. o działaczach opozycji antykomuni-
stycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 690 oraz z 2019 r.
poz. 730, 752 i 992),
świadczenie rodzicielskie,
zasiłek macierzyński, o którym mowa w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników,
stypendia dla bezrobotnych finansowane ze środków Unii Europejskiej,
8
) przychody wolne od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 148 ustawy z dnia 26 lipca
1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, pomniejszone o składki na ubezpieczenia społeczne
oraz składki na ubezpieczenia zdrowotne;
2) dochodzie rodziny oznacza to sumę dochodów członków rodziny;
2a) dochodzie członka rodziny oznacza to przeciętny miesięczny dochód członka rodziny osiągnięty w roku kalenda-
rzowym poprzedzającym okres zasiłkowy, z zastrzeżeniem art. 5 ust. 44c;
3) dochodzie osoby uczącej się albo dziecka pozostającego pod opieką opiekuna prawnego oznacza to przeciętny
miesięczny dochód uzyskany w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy, z zastrzeżeniem art. 5
ust. 44c;
4) dziecku oznacza to dziecko własne, małżonka, przysposobione oraz dziecko, w sprawie którego toczy się postępo-
wanie o przysposobienie, lub dziecko znajdujące się pod opieką prawną;
5)
9
) emeryturach i rentach oznacza to emerytury i renty inwalidzkie oraz renty z tytułu niezdolności do pracy, w tym renty
szkoleniowe określone w przepisach o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpiecz Społecznych, o ubezpieczeniu
społecznym rolników, o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego,
Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorup-
cyjnego, Stry Granicznej, by Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i użby
Więziennej oraz ich rodzin, o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin, o zaopatrzeniu inwali-
dów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin, o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wo-
jennych i okresu powojennego, a także uposażenia w stanie spoczynku określone w przepisach prawa o ustroju dów
powszechnych, przepisach o prokuraturze oraz w przepisach o Sądzie Najwszym, a także renty szkoleniowe i renty
z tytułu niezdolnci do pracy określone w przepisach o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy
i chorób zawodowych, renty z tytułu niezdolności do pracy określone w przepisach o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub
chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach, a także renty strukturalne okrlone w przepisach
o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich ze środków pochodzących z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orien-
tacji i Gwarancji Rolnej oraz w przepisach o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego
Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich;
5)
10
) emeryturach i rentach oznacza to emerytury i renty inwalidzkie oraz renty z tytułu niezdolności do pracy,
w tym renty szkoleniowe określone w przepisach o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecz-
nych, o ubezpieczeniu społecznym rolników, o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji
Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu
Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby
Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin,
o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin, o zaopatrzeniu inwalidów wojennych
i wojskowych oraz ich rodzin, o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych
i okresu powojennego, a także uposażenia w stanie spoczynku określone w przepisach prawa o ustroju sądów
powszechnych, przepisach o prokuraturze oraz w przepisach o Sądzie Najwyższym, a także renty szkoleniowe
i renty z tytułu niezdolności do pracy określone w przepisach o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków
7
) W brzmieniu ustalonym przez art. 8 pkt 3 ustawy, o której mowa w odnośniku 4.
8
) Dodane przez art. 2 ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o świad-
czeniach rodzinnych oraz ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. poz. 1394),
która weszła w życie z dniem 1 sierpnia 2019 r.
9
) W tym brzmieniu obowzuje do wejścia w życie zmiany, o której mowa w odnośniku 10.
10
) Wejdzie w życie z dniem 14 kwietnia 2020 r. na podstawie art. 47 pkt 1 ustawy z dnia 26 stycznia 2018 r. Przepisy wprowadzają-
ce ustawę o Straży Marszałkowskiej (Dz. U. poz. 730 oraz z 2019 r. poz. 303, 1622, 1635 i 1726), która weszła w życie z dniem
20 maja 2018 r.
Dziennik Ustaw 8 Poz. 111
28.01.2020
przy pracy i chorób zawodowych, renty z tytułu niezdolności do pracy określone w przepisach o zaopatrzeniu
z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach, a także renty struk-
turalne określone w przepisach o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich ze środków pochodzących z Sekcji
Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej oraz w przepisach o wspieraniu rozwoju ob-
szarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiej-
skich;
6) gospodarstwie rolnym oznacza to gospodarstwo rolne w rozumieniu przepisów o podatku rolnym;
7) instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie oznacza to dom pomocy społecznej, młodzieżowy ośrodek wy-
chowawczy, schronisko dla nieletnich, zakład poprawczy, areszt śledczy, zakład karny, szkołę wojskową lub inną
szkołę, jeżeli instytucje te zapewniają nieodpłatnie pełne utrzymanie;
8) koszyku żywnościowym oznacza to asortyment artykułów spożywczych, określony wartościowo i ilościowo w ba-
daniach progu wsparcia dochodowego rodzin, których spożycie jest niezdne do prawiowego rozwoju dziecka w okreś-
lonym wieku;
9) niepełnosprawnym dziecku – oznacza to dziecko w wieku do ukończenia 16. roku życia legitymujące się orzeczeniem
o niepełnosprawności określonym w przepisach o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepeł-
nosprawnych;
10) okresie zasiłkowym – oznacza to okres od dnia 1 listopada do dnia 31 października następnego roku kalendarzowego,
na jaki ustala się prawo do świadczeń rodzinnych;
11) organie właściwym oznacza to wójta, burmistrza lub prezydenta miasta właściwego ze względu na miejsce zamiesz-
kania osoby ubiegającej się o świadczenie rodzinne lub otrzymującej świadczenie rodzinne;
12) osobach pozostających na utrzymaniu oznacza to członków rodziny utrzymujących się z połączonych dochodów
tych osób;
13) osobie uczącej się oznacza to osobę pełnoletnią uczącą się, niepozostającą na utrzymaniu rodziców w związku z ich
śmiercią lub w związku z ustaleniem wyrokiem sądowym lub ugodą sądową prawa do alimentów z ich strony;
14) opiekunie faktycznym dziecka oznacza to osobę faktycznie opiekującą się dzieckiem, jeżeli wystąpiła z wnioskiem
do sądu rodzinnego o przysposobienie dziecka;
15) pełnoletniej osobie niepełnosprawnej oznacza to osobę pełnoletnią, legitymującą się orzeczeniem o umiarkowanym
lub znacznym stopniu niepełnosprawności, a także osobę, która ukończyła 75 lat;
15a) przepisach o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego oznacza to rozporządzenie Parlamentu Europejskiego
i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego
(Dz. Urz. UE L 166 z 30.04.2004, str. 1, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 5, t. 5, str. 72) oraz
rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. dotyczące wykonywania
rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE L 284
z 30.10.2009, str. 1);
16) rodzinie oznacza to odpowiednio następujących członków rodziny: małżonków, rodziców dzieci, opiekuna faktycz-
nego dziecka oraz pozostające na utrzymaniu dzieci w wieku do ukończenia 25. roku życia, a także dziecko, które
ukończyło 25. rok życia legitymujące się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, jeżeli w związku z
niepełnosprawnością przysługuje świadczenie pielęgnacyjne lub specjalny zasiłek opiekuńczy albo zasiłek dla opie-
kuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów (Dz. U.
z 2017 r. poz. 2092 oraz z 2019 r. poz. 1818); do członków rodziny nie zalicza się dziecka pozostającego pod opieką
opiekuna prawnego, dziecka pozostającego w związku małżeńskim, a także pełnoletniego dziecka posiadającego wła-
sne dziecko;
16a) rodzinie wielodzietnej oznacza to rodzinę wychowującą troje i więcej dzieci mających prawo do zasiłku rodzinnego;
17) (utracił moc)
11
)
17a) osobie samotnie wychowującej dziecko oznacza to pannę, kawalera, wdowę, wdowca, osobę pozostającą w separa-
cji orzeczonej prawomocnym wyrokiem sądu, osobę rozwiedzioną, chyba że wychowuje wspólnie co najmniej jedno
dziecko z jego rodzicem;
11
) Z dniem 31 grudnia 2005 r. na podstawie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 18 maja 2005 r. sygn. akt K 16/04 (Dz. U.
poz. 806).
Dziennik Ustaw 9 Poz. 111
28.01.2020
18) szkole oznacza to szkołę podstawową, szkołę ponadpodstawową oraz szkołę artystyczną, w której realizowany jest
obowiązek szkolny i obowiązek nauki, a także młodzieżowy ośrodek socjoterapii, specjalny ośrodek szkolno-
-wychowawczy, specjalny rodek wychowawczy dla dzieci i młodzieży wymagających stosowania specjalnej organiza-
cji nauki, metod pracy i wychowania oraz ośrodek rewalidacyjno-wychowawczy;
19) szkole wyższej oznacza to uczelnię w rozumieniu przepisów o szkolnictwie wyższym i nauce oraz kolegium pra-
cowników służb społecznych;
Dziennik Ustaw 10 Poz. 111
28.01.2020
20) umiarkowanym stopniu niepełnosprawności – oznacza to:
a) niepełnosprawność w umiarkowanym stopniu w rozumieniu przepisów o rehabilitacji zawodowej i społecznej
oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych,
b) całkowitą niezdolność do pracy orzeczoną na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpie-
czeń Społecznych,
c) posiadanie orzeczenia o zaliczeniu do II grupy inwalidów;
21) znacznym stopniu niepełnosprawności – oznacza to:
a) niepełnosprawność w stopniu znacznym w rozumieniu przepisów o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz
zatrudnianiu osób niepełnosprawnych,
b) całkowitą niezdolność do pracy i samodzielnej egzystencji orzeczoną na podstawie przepisów o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,
c) stałą albo długotrwałą niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym i do samodzielnej egzystencji albo trwałą
lub okresową całkowitą niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym i do samodzielnej egzystencji, orzeczoną
na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników w celu uzyskania świadczeń określonych w tych
przepisach,
d) posiadanie orzeczenia o zaliczeniu do I grupy inwalidów,
e) niezdolność do samodzielnej egzystencji orzeczoną na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych lub przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników;
22) zatrudnieniu lub innej pracy zarobkowej oznacza to wykonywanie pracy na podstawie stosunku pracy, stosunku służ-
bowego, umowy o pracę nakładczą oraz wykonywanie pracy lub świadczenie usług na podstawie umowy agencyjnej,
umowy zlecenia, umowy o dzio albo w okresie członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielni kółek
rolniczych lub spółdzielni usług rolniczych, a także prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej;
23) utracie dochodu oznacza to utratę dochodu spowodowaną:
a) uzyskaniem prawa do urlopu wychowawczego,
b) utratą zasiłku lub stypendium dla bezrobotnych,
c) utratą zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej,
d)
12
) utratą zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego, nauczycielskiego świadczenia kompensa-
cyjnego, a także emerytury lub renty, renty rodzinnej, renty socjalnej lub rodzicielskiego świadczenia uzupełnia-
jącego, o którym mowa w ustawie z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym (Dz. U.
poz. 303),
e) (uchylona)
f) wykreśleniem z rejestru pozarolniczej działalności gospodarczej lub zawieszeniem jej wykonywania w rozumieniu
art. 16b ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2019 r. poz. 299 i 303)
lub art. 36aa ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2019 r. poz.
300, z późn. zm.
13
)),
g) (uchylona)
h) utratą zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego lub zasiłku macierzyńskiego, przysługujących po
utracie zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej,
i) utratą zasądzonych świadczeń alimentacyjnych w związku ze śmiercią osoby zobowiązanej do tych świadczeń
lub utratą świadczeń pieniężnych wypłacanych w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów w związku ze
śmiercią osoby zobowiązanej do świadczeń alimentacyjnych;
j) utratą świadczenia rodzicielskiego,
k) utratą zasiłku macierzyńskiego, o którym mowa w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników,
12
) W brzmieniu ustalonym przez art. 19 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym
(Dz. U. poz. 303), która weszła w życie z dniem 1 marca 2019 r.
13
) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2019 r. poz. 303, 730, 1495, 1553, 1590, 1655, 1818,
2020 i 2070.
Dziennik Ustaw 11 Poz. 111
28.01.2020
l) utratą stypendium doktoranckiego okrlonego w art. 209 ust. 1 i 7 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo
o szkolnictwie wszym i nauce;
24) uzyskaniu dochodu oznacza to uzyskanie dochodu spowodowane:
a) zakończeniem urlopu wychowawczego,
b) uzyskaniem zasku lub stypendium dla bezrobotnych,
c) uzyskaniem zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej,
d)
14
) uzyskaniem zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego, nauczycielskiego świadczenia kom-
pensacyjnego, a tae emerytury lub renty, renty rodzinnej, renty socjalnej lub rodzicielskiego świadczenia uzupeł-
niającego, o którym mowa w ustawie z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym,
e) (uchylona)
f) rozpoczęciem pozarolniczej działalności gospodarczej lub wznowieniem jej wykonywania po okresie zawiesze-
nia w rozumieniu art. 16b ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników lub art. 36aa
ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych,
g) (uchylona)
h) uzyskaniem zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego lub zasiłku macierzyńskiego, przysługujących
po utracie zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej,
i) uzyskaniem świadczenia rodzicielskiego,
j) uzyskaniem zasiłku macierzyńskiego, o którym mowa w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników,
k) uzyskaniem stypendium doktoranckiego określonego w art. 209 ust. 1 i 7 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo
o szkolnictwie wyższym i nauce.
Rozdział 2
Zasiłek rodzinny i dodatki do zasiłku rodzinnego
Art. 4. 1. Zasiłek rodzinny ma na celu częściowe pokrycie wydatków na utrzymanie dziecka.
2. Prawo do zasiłku rodzinnego i dodatków do tego zasiłku przysługuje:
1) rodzicom, jednemu z rodziców albo opiekunowi prawnemu dziecka;
2) opiekunowi faktycznemu dziecka;
3) osobie uczącej się.
Art. 5. 1. Zasiłek rodzinny przysługuje osobom, o których mowa w art. 4 ust. 2, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu
na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 504,00
15
).
2. W przypadku gdy członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzecze-
niem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności, zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli dochód rodziny
w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 583,00 15).
3. W przypadku gdy dochód rodziny przekracza kwotę, o której mowa w ust. 1 lub 2, pomnożoną przez liczbę człon-
ków danej rodziny o kwotę nie wyższą niż łączna kwota zasiłków rodzinnych wraz z dodatkami przysługujących danej
rodzinie w okresie zasiłkowym, na który jest ustalane prawo do tych świadczeń, zasiłek rodzinny wraz z dodatkami przy-
sługuje w kwocie ustalonej zgodnie z ust. 3a.
3a. W przypadku przekroczenia kwoty uprawniającej daną rodzinę do zasiłku rodzinnego, o której mowa w ust. 3, za-
siłek rodzinny i dodatki do zasiłku rodzinnego przysługują w wysokości różnicy między łączną kwotą zasiłków rodzinnych
wraz z dodatkami, o której mowa w ust. 3, a kwotą, o którą został przekroczony dochód rodziny.
3b. Łączną kwotę zasiłków rodzinnych wraz z dodatkami, o której mowa w ust. 3, stanowi suma przysługujących da-
nej rodzinie w danym okresie zasiłkowym:
1) zasiłków rodzinnych podzielonych przez liczmiesięcy, na które danej rodzinie jest ustalane prawo do tych zasiłków;
14
) W brzmieniu ustalonym przez art. 19 pkt 1 lit. b ustawy, o której mowa w odnośniku 12.
15
) Wysokość świadczeń rodzinnych jest ustalana na podstawie art. 19 niniejszej ustawy.
Dziennik Ustaw 12 Poz. 111
28.01.2020
2) dodatków do zasiłku rodzinnego, o których mowa w art. 10, art. 11a, art. 12a i art. 13, podzielonych przez liczbę
miesięcy, na które danej rodzinie jest ustalane prawo do tych dodatków;
3) dodatków do zasiłku rodzinnego, o których mowa w art. 9, art. 14 i art. 15, podzielonych przez 12.
3c. W przypadku gdy wysokość zasiłków rodzinnych wraz z dodatkami przysługująca danej rodzinie, ustalona zgod-
nie z ust. 3a, jest niższa niż 20,00 zł, świadczenia te nie przysługują.
3d. W przypadku osoby uczącej się przepisy ust. 33c stosuje się odpowiednio.
4. W przypadku utraty dochodu przez członka rodziny, osobę uczącą się lub dziecko pozostające pod opieką opieku-
na prawnego w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy lub po tym roku, ustalając ich dochód, nie uwzględ-
nia się dochodu utraconego.
4a. W przypadku uzyskania dochodu przez członka rodziny, osobę uczącą się lub dziecko pozostające pod opieką
opiekuna prawnego w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy, ustalając dochód członka rodziny, osoby
uczącej się lub dziecka pozostającego pod opieką opiekuna prawnego, osiągnięty w tym roku dochód dzieli się przez liczbę
miesięcy, w których dochód ten był uzyskiwany, jeżeli dochód ten jest uzyskiwany w okresie, na który ustalane lub weryfi-
kowane jest prawo do świadczeń rodzinnych.
4b. W przypadku uzyskania dochodu przez członka rodziny, osobę uczącą się lub dziecko pozostające pod opieką
opiekuna prawnego po roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy dochód ich ustala się na podstawie dochodu
członka rodziny, dochodu osoby uczącej się lub dochodu dziecka pozostającego pod opieką opiekuna prawnego, powięk-
szonego o kwoosiągniętego dochodu za miesiąc następujący po miesiącu, w którym nastąpiło uzyskanie dochodu, jeżeli
dochód ten jest uzyskiwany w okresie, na który ustalane lub weryfikowane jest prawo do świadczeń rodzinnych.
4c. Przepisów o utracie i uzyskaniu dochodu nie stosuje się do dochodu z tytułu zatrudnienia lub innej pracy zarob-
kowej i dochodu z tytułu wyrejestrowania lub rozpoczęcia pozarolniczej działalności gospodarczej, jeżeli członek rodziny,
osoba ucząca się lub dziecko pozostające pod opieką opiekuna prawnego utracili dochód z tych tytułów i w okresie
3 miesięcy, licząc od dnia utraty dochodu, uzyskali dochód u tego samego pracodawcy lub zleceniodawcy, lub zamawiają-
cego dzieło lub ponownie rozpoczęli pozarolniczą działalność gospodarczą.
5. (uchylony)
6. (uchylony)
7. W przypadku gdy członek rodziny jest umieszczony w pieczy zastępczej lub w instytucji zapewniającej całodobo-
we utrzymanie, ustalając dochód rodziny w przeliczeniu na osobę, nie uwzględnia się osoby umieszczonej w pieczy zastęp-
czej lub w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie.
7a. W przypadku ustalania dochodu z działalności podlegającej opodatkowaniu na podstawie przepiw o zryczałtowa-
nym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne w roku kalendarzowym poprzedzają-
cym okres zaskowy przyjmuje się dochód miesięczny w wysokości 1/12 dochodu ogłaszanego corocznie, w drodze obwiesz-
czenia, przez ministra ciwego do spraw rodziny w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej Monitor Polski
w terminie do dnia 1 sierpnia każdego roku.
8. W przypadku ustalania dochodu z gospodarstwa rolnego, przyjmuje się, że z 1 ha przeliczeniowego uzyskuje się
dochód miesięczny w wysokości 1/12 dochodu ogłaszanego corocznie w drodze obwieszczenia przez Prezesa Głównego
Urzędu Statystycznego na podstawie art. 18 ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (Dz. U. z 2019 r. poz. 1256
i 1309).
8a. Ustalając dochód rodziny uzyskany z gospodarstwa rolnego, do powierzchni gospodarstwa stanowiącego podsta-
wę wymiaru podatku rolnego wlicza się obszary rolne oddane w dzierżawę z wyjątkiem:
1) oddanej w dzierżawę, na podstawie umowy dzierżawy zawartej stosownie do przepisów o ubezpieczeniu społecznym
rolników, części lub całości znajdującego się w posiadaniu rodziny gospodarstwa rolnego;
2) gospodarstwa rolnego wniesionego do użytkowania przez rolniczą spółdzielnię produkcyjną;
3) gospodarstwa rolnego oddanego w dzierżawę w związku z pobieraniem renty określonej w przepisach o wspieraniu
rozwoju obszarów wiejskich ze środków pochodzących z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwa-
rancji Rolnej oraz w przepisach o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Fundu-
szu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich.
8b. Ustalając dochód rodziny uzyskany przez dzierżaw gospodarstwa rolnego oddanego w dzierżawę na zasadach,
o krych mowa w ust. 8a, dochód uzyskany z gospodarstwa rolnego pomniejsza się o zaacony czynsz z tytułu dzierżawy.
8c. Ustalając dochód rodziny uzyskany z wydzierżawionego od Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa gospodar-
stwa rolnego, dochód uzyskany z gospodarstwa rolnego pomniejsza się o zapłacony czynsz z tytułu dzierżawy.
Dziennik Ustaw 13 Poz. 111
28.01.2020
9. W przypadku gdy rodzina lub osoba ucząca się uzyskuje dochody z gospodarstwa rolnego oraz dochody pozarolni-
cze, dochody te sumuje się.
10. (utracił moc)
16
)
11. W przypadku gdy prawo do świadczeń rodzinnych ustala się na dziecko pozostające pod opieką opiekuna praw-
nego, ustalając dochód uwzględnia się tylko dochód dziecka.
Art. 6. 1. Zasiłek rodzinny przyuguje osobom, o których mowa w art. 4 ust. 2 pkt 1 i 2, do ukończenia przez dziecko:
1) 18. roku życia lub
2) nauki w szkole, jednak nie dłużej niż do ukończenia 21. roku życia, albo
3) 24. roku życia, jeżeli kontynuuje naukę w szkole lub w szkole wyższej i legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym
albo znacznym stopniu niepełnosprawności.
1a. Zasiłek rodzinny przysługuje osobie uczącej się w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie dłużej niż do ukończe-
nia 24. roku życia.
1b. W przypadku ukończenia przez dziecko, o którym mowa w ust. 1 pkt 3, lub osobę, o której mowa w ust. 1a, szko-
ły wyższej w trakcie ostatniego roku studiów prawo do zasiłku rodzinnego przysługuje do zakończenia tego roku studiów,
nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko, o którym mowa w ust. 1 pkt 3, lub osobę, o której mowa w ust. 1a, 24.
roku życia.
2. Wysokość zasiłku rodzinnego wynosi miesięcznie:
1) 44,00 15) na dziecko w wieku do ukończenia 5. roku życia;
2) 56,00 15) na dziecko w wieku powyżej 5. roku życia do ukończenia 18. roku życia;
3) 65,00 15) na dziecko w wieku powyżej 18. roku życia do ukończenia 24. roku życia.
Art. 7. Zasiłek rodzinny nie przysługuje, jeżeli:
1) dziecko lub osoba ucząca się pozostają w związku małżeńskim;
2) dziecko zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie albo w pieczy zastępczej;
3) osoba ucząca się została umieszczona w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie;
4) pełnoletnie dziecko lub osoba ucząca się jest uprawniona do zasiłku rodzinnego na własne dziecko;
5) osobie samotnie wychowującej dziecko nie zostało ustalone, na rzecz dziecka od jego rodzica, świadczenie alimenta-
cyjne na podstawie tytułu wykonawczego pochodzącego lub zatwierdzonego przez sąd, chyba że:
a) rodzice lub jedno z rodziców dziecka nie żyje,
b) ojciec dziecka jest nieznany,
c) powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone,
d) sąd zobowiązał jednego z rodziców do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka i nie zobowiązał
drugiego z rodziców do świadczenia alimentacyjnego na rzecz tego dziecka,
e) dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną obojga rodziców sprawowaną w porówny-
walnych i powtarzających się okresach;
6) członkowi rodziny przysługuje na dziecko zasiłek rodzinny za granicą, chyba że przepisy o koordynacji systemów
zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.
Art. 8. Do zasiłku rodzinnego przysługują dodatki z tytułu:
1) urodzenia dziecka;
2) opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego;
3) (utracił moc)11)
3a) samotnego wychowywania dziecka;
4) (utracił moc)11)
4a) wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej;
16
) Z dniem 30 listopada 2005 r. na podstawie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 listopada 2005 r. sygn. akt P 3/05 (Dz. U.
poz. 1994).
Dziennik Ustaw 14 Poz. 111
28.01.2020
5) kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego;
6) rozpoczęcia roku szkolnego;
7) podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania.
Art. 9. 1. Dodatek z tytułu urodzenia dziecka przysługuje matce lub ojcu albo opiekunowi prawnemu dziecka.
2. Dodatek przysługuje opiekunowi faktycznemu dziecka w wieku do ukończenia przez dziecko pierwszego roku
życia, jeżeli nie został przyznany rodzicom lub opiekunowi prawnemu dziecka.
3. Dodatek przysługuje jednorazowo, w wysokości 1000,00 zł.
4. W przypadku wystąpienia o przysposobienie więcej niż jednego dziecka lub urodzenia więcej niż jednego dziecka
podczas jednego porodu dodatek przysługuje na każde dziecko.
5. (uchylony)
6. Dodatek, o którym mowa w ust. 1, przysługuje, jeżeli kobieta pozostawała pod opieką medyczną nie później niż od
10 tygodnia ciąży do porodu.
7. Pozostawanie pod opieką medyczną potwierdza się zaświadczeniem lekarskim lub zaświadczeniem wystawionym
przez położną.
8. Minister właściwy do spraw zdrowia w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zabezpieczenia społeczne-
go określi, w drodze rozporządzenia, formę opieki medycznej, o której mowa w ust. 6, oraz wzór zaświadczenia, o którym
mowa w ust. 7, uwzględniając odpowiednio rodzaje świadczeń zdrowotnych udzielanych kobiecie w okresie ciąży przez
lekarza i położną oraz zakres danych niezbędnych do zapewnienia należytego udokumentowania pozostawania jej pod
opieką medyczną w okresie od 10 tygodnia ciąży do porodu.
9. Przepisu ust. 6 nie stosuje się do osób będących prawnymi lub faktycznymi opiekunami dziecka, a także do osób,
które przysposobiły dziecko.
Art. 10. 1. Dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego przysługuje matce
lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, jeżeli dziecko pozostaje pod jego faktycz-
ną opieką, uprawnionemu do urlopu wychowawczego, nie dłużej jednak niż przez okres:
1) 24 miesięcy kalendarzowych;
2) 36 miesięcy kalendarzowych, jeżeli sprawuje opiekę nad więcej niż jednym dzieckiem urodzonym podczas jednego
porodu;
3) 72 miesięcy kalendarzowych, jeżeli sprawuje opiekę nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o niepełnospraw-
ności albo o znacznym stopniu niepełnosprawności.
2. Osobie, o której mowa w ust. 1, przysługuje jeden dodatek w wysokości 400,00 miesięcznie niezależnie od licz-
by dzieci pozostających pod jej opieką.
3. Kwotę dodatku przysługującą za niepełny miesiąc ustala się, dzieląc kwotę świadczenia przez liczbę wszystkich dni
kalendarzowych w tym miesiącu, a otrzymaną kwotę mnoży się przez liczbę dni kalendarzowych, za które świadczenie
przysługuje. Kwotę świadczenia przysługującą za niepełny miesiąc zaokrągla się do 10 groszy w górę.
4. W przypadku równoczesnego korzystania z urlopu wychowawczego przez oboje rodziców lub opiekunów praw-
nych dziecka przysługuje jeden dodatek.
5. Dodatek nie przysługuje osobie, o której mowa w ust. 1, jeżeli:
1) (uchylony)
2) bezpośrednio przed uzyskaniem prawa do urlopu wychowawczego pozostawała w stosunku pracy przez okres krótszy
niż 6 miesięcy;
3) podjęła lub kontynuuje zatrudnienie lub inną pracę zarobkową, która uniemożliwia sprawowanie osobistej opieki nad
dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego;
4) dziecko zostało umieszczone w placówce zapewniającej całodobową opiekę, w tym w specjalnym ośrodku szkolno-
-wychowawczym, z wyjątkiem podmiotu wykonującego działalność leczniczą, i korzysta w niej z całodobowej opieki
przez więcej niż 5 dni w tygodniu, oraz w innych przypadkach zaprzestania sprawowania osobistej opieki nad dziec-
kiem;
5) w okresie urlopu wychowawczego korzysta z zasiłku macierzyńskiego;
6) korzysta ze świadczenia rodzicielskiego.
Dziennik Ustaw 15 Poz. 111
28.01.2020
6. Obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego do okresu zatrud-
nienia wymaganego do nabycia prawa do dodatku zalicza się okres zatrudnienia na terytorium państw członkowskich Unii
Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego.
Art. 11. (uchylony)
Art. 11a. 1. Dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka przysługuje samotnie wychowującym dziecko matce
lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, jeżeli nie zostało zasądzone świadczenie
alimentacyjne na rzecz dziecka od drugiego z rodziców dziecka, ponieważ:
1) drugi z rodziców dziecka nie żyje;
2) ojciec dziecka jest nieznany;
3) powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone.
2. Dodatek przysługuje również osobie uczącej się, jeżeli oboje rodzice osoby uczącej się nie żyją. Przepisy ust. 1
stosuje się odpowiednio.
3. Dodatek przysługuje w wysokości 170,00 15) miesięcznie na dziecko, nie więcej jednak niż 340,00 15) na wszystkie
dzieci.
4. W przypadku dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o znacznym stopniu
niepełnosprawności kwotę dodatku zwiększa się o 80,00 na dziecko, nie więcej jednak niż o 160,00 na wszystkie
dzieci.
5. W przypadku gdy dochód rodziny nie przekracza 50% kwot, o których mowa w art. 5 ust. 1 i 2, kwotę dodatku
zwiększa się o 50,00 zł na dziecko, nie więcej jednak niż o 100,00 zł na wszystkie dzieci.
6. W przypadku wyboru dodatku z tytułu samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobot-
nych na skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania, dodatek, o którym mowa w ust. 1, nie przysługuje na żadne
dziecko w rodzinie.
7. Przepis ust. 5 obowiązuje do dnia 31 sierpnia 2006 r.
Art. 12. (utracił moc)11)
Art. 12a. 1. Dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej przysługuje matce lub ojcu, opieku-
nowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka.
2. Dodatek przyuguje w wysokości 50,00 15) miescznie na trzecie i na naspne dzieci uprawnione do zasku rodzin-
nego.
Art. 13. 1. Dodatek z tytułu ksztcenia i rehabilitacji dziecka przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka
albo opiekunowi prawnemu dziecka, a także osobie uczącej się na pokrycie zwiększonych wydatków związanych z reha-
bilitacją lub kształceniem dziecka w wieku:
1) do ukończenia 16. roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o niepełnosprawności;
2) powyżej 16. roku życia do ukończenia 24. roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo
o znacznym stopniu niepełnosprawności.
2. Dodatek przysługuje miesięcznie w wysokości:
1) 50,00 15) na dziecko w wieku do ukończenia 5. roku życia;
2) 70,00 15) na dziecko w wieku powyżej 5. roku życia do ukończenia 24. roku życia.
Art. 14. 1. Dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka
albo opiekunowi prawnemu dziecka, a tae osobie uczącej się na częściowe pokrycie wydatków związanych z rozpoczęciem
w szkole nowego roku szkolnego.
1a. Dodatek przysługuje również na dziecko rozpoczynające roczne przygotowanie przedszkolne.
2. Dodatek przysługuje raz w roku, w związku z rozpoczęciem roku szkolnego albo rocznego przygotowania przed-
szkolnego, w wysokości 100,00 zł na dziecko.
Dziennik Ustaw 16 Poz. 111
28.01.2020
3. Wniosek o wypłatę dodatku składa się do dnia zakończenia okresu zasiłkowego, w którym rozpoczęto rok szkolny
albo roczne przygotowanie przedszkolne.
4. Wniosek złożony po terminie organ właściwy pozostawia bez rozpoznania.
Art. 15. 1. Dodatek z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania przysługuje matce
lub ojcu dziecka, opiekunowi prawnemu albo opiekunowi faktycznemu dziecka lub osobie uczącej się:
1) w związku z zamieszkiwaniem w miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły ponadpodstawowej lub szkoły
artystycznej, w której realizowany jest obowiązek szkolny i obowiązek nauki, a także szkoły podstawowej w przy-
padku dziecka lub osoby uczącej się, legitymującej się orzeczeniem o niepełnosprawności lub o stopniu niepełno-
sprawności – w wysokości 80 15) miesięcznie na dziecko albo
2) w związku z dojazdem z miejsca zamieszkania do miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły, w przypadku
dojazdu do szkoły ponadpodstawowej, a także szkoły artystycznej, w której realizowany jest obowiązek szkolny
i obowiązek nauki w zakresie odpowiadającym nauce w szkole ponadpodstawowej w wysokości 40 15) miesięcznie
na dziecko.
2. Dodatek przysługuje przez 10 miesięcy w roku w okresie pobierania nauki od września do czerwca następnego
roku kalendarzowego.
Art. 15a. Rada gminy w drodze uchwały może podnieść kwoty dodatków do zasiłku rodzinnego, o których mowa
w art. 9–15. Podwyższenie kwot dodatków finansowane jest ze środków własnych gminy.
Rozdział 2a
Jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka
Art. 15b. 1. Z tytułu urodzenia się żywego dziecka przyznaje się jednorazową zapomogę w wysokości 1000 na
jedno dziecko.
2. Jednorazowa zapomoga przysługuje matce lub ojcu dziecka, opiekunowi prawnemu albo opiekunowi faktycznemu
dziecka, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty 1922,00 zł. Przepisy art. 5 ust. 44b, 79 i 11
stosuje się odpowiednio.
3. Wniosek o wypłatę jednorazowej zapomogi składa się w terminie 12 miesięcy od dnia narodzin dziecka, a w przy-
padku gdy wniosek dotyczy dziecka objętego opieką prawną, opieką faktyczną albo dziecka przysposobionego w termi-
nie 12 miesięcy od dnia objęcia dziecka opieką albo przysposobienia nie później niż do ukończenia przez dziecko 18. roku
życia. Wniosek złożony po terminie organ właściwy pozostawia bez rozpoznania.
4. Jednorazowa zapomoga nie przysługuje, jeżeli:
1) członkowi rodziny przysługuje za granicą świadczenie z tytułu urodzenia dziecka, chyba że przepisy o koordynacji
systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej;
2) osobie samotnie wychowującej dziecko nie zostało ustalone, na rzecz danego dziecka od jego rodzica, świadczenie
alimentacyjne na podstawie tytułu wykonawczego pochodzącego lub zatwierdzonego przez sąd, chyba że:
a) rodzice lub jedno z rodziców dziecka nie żyje,
b) ojciec dziecka jest nieznany,
c) powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone,
d) sąd zobowiązał jedno z rodziców do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka i nie zobowiązał dru-
giego z rodziców do świadczenia alimentacyjnego na rzecz tego dziecka,
e) dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną obojga rodziców sprawowaną w porówny-
walnych i powtarzających się okresach.
5. Zapomoga, o której mowa w ust. 1, przysługuje, jeżeli kobieta pozostawała pod opieką medyczną nie źniej niż
od 10 tygodnia ciąży do porodu.
6. Pozostawanie pod opieką medyczną potwierdza się zaświadczeniem lekarskim lub zaświadczeniem wystawionym
przez położną. Przepisy wydane na podstawie art. 9 ust. 8 stosuje się odpowiednio.
Dziennik Ustaw 17 Poz. 111
28.01.2020
7. Przepisu ust. 5 nie stosuje się do osób będących prawnymi lub faktycznymi opiekunami dziecka, a także do osób,
które przysposobiły dziecko.
Art. 15c. (uchylony)
Rozdział 3
Świadczenia opiekuńcze
Art. 16. 1. Zasek pielęgnacyjny przyznaje się w celu częściowego pokrycia wydatków wynikających z konieczności
zapewnienia opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.
2. Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje:
1) niepełnosprawnemu dziecku;
2) osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16. roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu
niepełnosprawności;
3) osobie, która ukończyła 75 lat.
3. Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje także osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16. roku życia legitymującej
się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, jeżeli niepełnosprawność powstała w wieku do ukończenia
21. roku życia.
4. Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje w wysokości 144,00 15) miesięcznie.
5. Zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje osobie umieszczonej w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie.
5a. Osobom, o których mowa w ust. 2 i 3, zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje, jeżeli członkom rodziny przysługują
za granicą świadczenia na pokrycie wydatków związanych z pielęgnacją tych osób, chyba że przepisy o koordynacji syste-
mów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.
6. Zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje osobie uprawnionej do dodatku pielęgnacyjnego.
7. Osobie, której przyznano dodatek pielęgnacyjny za okres, za który wypłacono zasiłek pielęgnacyjny, Zakład Ubez-
pieczeń Społecznych lub inny organ emerytalny lub rentowy, który przyznał dodatek pielęgnacyjny, wypłaca emeryturę lub
rentę pomniejszoną o kwotę odpowiadającą wysokości wypłaconego za ten okres zasiłku pielęgnacyjnego i przekazuje
kwotę na rachunek bankowy organu właściwego.
8. Przekazanie kwoty odpowiadającej wysokości zasiłku pielęgnacyjnego, o którym mowa w ust. 7, uznaje się za
zwrot świadczeń nienależnie pobranych.
Art. 16a. 1. Specjalny zasiłek opiekuńczy przyuguje osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego
1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2019 r. poz. 2086 i 2089) ciąży obowiązek alimentacyjny, a także mał-
żonkom, jeżeli:
1) nie podejmują zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej lub
2) rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej
w celu sprawowania stałej opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo
orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej
osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału
na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.
2. Specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje, jeżeli łączny dochód rodziny osoby sprawującej opiekę oraz rodziny
osoby wymagającej opieki w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty, o której mowa w art. 5 ust. 2. Przepisy art. 5
ust. 49 stosuje się odpowiednio.
3. W przypadku gdy łączny docd rodziny osoby sprawującej opiekę oraz rodziny osoby wymagającej opieki w przeli-
czeniu na osobę przekracza kwotę uprawniającą daną osobę do specjalnego zasiłku opiekuńczego o kwotę niższą lub równą
kwocie odpowiadającej najniższemu zasiłkowi rodzinnemu przysługującemu w okresie, na który jest ustalany, specjalny
zasiłek opiekuńczy przyuguje, jeżeli przysługiw w poprzednim okresie zaskowym. W przypadku przekroczenia dochodu
w kolejnym roku kalendarzowym specjalny zasiłek opiekuńczy nie przysługuje.
Dziennik Ustaw 18 Poz. 111
28.01.2020
4. Za dochód rodziny osoby wymagającej opieki, o którym mowa w ust. 2, uważa się dochód następujących członków
rodziny:
1) w przypadku gdy osoba wymagająca opieki jest małoletnia:
a) osoby wymagającej opieki,
b) rodziców osoby wymagającej opieki,
c) małżonka rodzica osoby wymagającej opieki,
d) osoby, z którą rodzic osoby wymagającej opieki wychowuje wspólne dziecko,
e) pozostających na utrzymaniu osób, o których mowa w lit. ad, dzieci w wieku do ukończenia 25. roku życia
z tym że do członków rodziny nie zalicza się dziecka pozostającego pod opieką opiekuna prawnego, dziecka pozo-
stającego w związku małżeńskim, pełnoletniego dziecka posiadającego własne dziecko, a także rodzica osoby wyma-
gającej opieki zobowiązanego tytułem wykonawczym pochodzącym lub zatwierdzonym przez sąd do alimentów na
jej rzecz;
2) w przypadku gdy osoba wymagająca opieki jest pełnoletnia:
a) osoby wymagającej opieki,
b) małżonka osoby wymagającej opieki,
c) osoby, z którą osoba wymagająca opieki wychowuje wspólne dziecko,
d) pozostających na utrzymaniu osób, o których mowa w lit. ac, dzieci w wieku do ukończenia 25. roku życia
z tym że do członków rodziny nie zalicza się dziecka pozostającego pod opieką opiekuna prawnego, dziecka pozo-
stającego w związku małżeńskim, a także pełnoletniego dziecka posiadającego własne dziecko.
5. W przypadku gdy prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego ustala się na osobę znajdującą się pod opieką opie-
kuna prawnego lub umieszczoną w rodzinie zastępczej spokrewnionej w rozumieniu ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r.
o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2019 r. poz. 1111, 924 i 1818), uwzględnia się dochód rodziny
osoby sprawującej opiekę oraz dochód osoby wymagającej opieki.
6. Specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje w wysokości 520,00 zł miesięcznie.
7. Kwotę specjalnego zasiłku opiekuńczego przysługującą za niepełny miesiąc ustala się, dzieląc kwotę świadczenia
przez liczbę wszystkich dni kalendarzowych w tym miesiącu, a otrzymaną kwotę mnoży się przez liczbę dni kalendarzo-
wych, za które świadczenie przysługuje. Kwotę świadczenia przysługującą za niepełny miesiąc zaokrągla się do 10 groszy
w górę.
8. Specjalny zasiłek opiekuńczy nie przysługuje, jeżeli:
1) osoba sprawująca opiekę:
a)
17
) ma ustalone prawo do emerytury, renty, renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku
zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego, na-
uczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego lub
rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego, o którym mowa w ustawie z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodziciel-
skim świadczeniu uzupełniającym,
b) (uchylona)
c) ma ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekuna,
o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów,
d) legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
2) osoba wymagająca opieki została umieszczona w rodzinie zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej spokrewnionej,
w rodzinnym domu dziecka albo, w związku z koniecznością kształcenia, rewalidacji lub rehabilitacji, w placówce
zapewniającej całodobową opiekę, w tym w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, z wyjątkiem podmiotu
wykonującego działalność leczniczą, i korzysta w niej z całodobowej opieki przez więcej niż 5 dni w tygodniu;
3) na osobę wymagającą opieki inna osoba ma ustalone prawo do wcześniejszej emerytury;
17
) W brzmieniu ustalonym przez art. 19 pkt 2 ustawy, o której mowa w odnośniku 12.
Dziennik Ustaw 19 Poz. 111
28.01.2020
4) (uchylony)
5) na osobę wymagającą opieki jest ustalone prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego, o którym mowa w art. 10, prawo
do specjalnego zasiłku opiekuńczego, prawo do świadczenia pielęgnacyjnego lub prawo do zasiłku dla opiekuna,
o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów;
6) na osobę wymagającą opieki inna osoba jest uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związa-
nych z opieką, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o za-
bezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.
9. Zarejestrowanie w powiatowym urzędzie pracy jako osoba poszukująca pracy lub posiadanie statusu bezrobotnego
nie ma wpływu na uprawnienie do specjalnego zasiłku opiekuńczego.
Art. 17. 1. Świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przysługuje:
1) matce albo ojcu,
2) opiekunowi faktycznemu dziecka,
3) osobie będącej rodziną zastępczą spokrewnioną w rozumieniu ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny
i systemie pieczy zastępczej,
4) innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy
ciąży obowiązek alimentacyjny, z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności
jeżeli nie podejmują lub rezygnuz zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legi-
tymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze
wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną
możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie
jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.
1a. Osobom, o których mowa w ust. 1 pkt 4, innym niż spokrewnione w pierwszym stopniu z osobą wymagającą
opieki, przysługuje świadczenie pielęgnacyjne, w przypadku gdy spełnione są łącznie następujące warunki:
1) rodzice osoby wymagającej opieki nie żyją, zostali pozbawieni praw rodzicielskich, małoletni lub legitymują się
orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
2) nie ma innych osób spokrewnionych w pierwszym stopniu, małoletnie lub legitymusię orzeczeniem o znacznym
stopniu niepełnosprawności;
3) nie ma osób, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i 3, lub legitymusię orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnospraw-
ności.
1b.
18
) Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje, jeżeli niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała:
1) nie później niż do ukończenia 18. roku życia lub
2) w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25. roku życia.
2. (uchylony)
2a. (uchylony)
2b. (uchylony)
2c. (uchylony)
2d. (uchylony)
3. Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje w wysokości 1300,00
19
) miesięcznie.
3a. Kwota świadczenia pielęgnacyjnego podlega corocznej waloryzacji od dnia 1 stycznia.
3b. Waloryzacja polega na zwiększeniu kwoty świadczenia pielęgnacyjnego o wskaźnik waloryzacji. Wskaźnikiem
waloryzacji jest procentowy wzrost minimalnego wynagrodzenia za pracę, o którym mowa w ustawie z dnia 10 paź-
dziernika 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2018 r. poz. 2177 oraz z 2019 r. poz. 1564), obowiązu-
18
) Utracił moc w zakresie, w jakim różnicuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego osób sprawujących opiekę nad osobą niepełno-
sprawną po ukończeniu przez nią wieku określonego w tym przepisie ze względu na moment powstania niepełnosprawności,
z dniem 23 października 2014 r. na podstawie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 października 2014 r. sygn. akt K 38/13
(Dz. U. poz. 1443).
19
) Wysokość świadczenia pielęgnacyjnego jest ustalana na podstawie art. 17 niniejszej ustawy.
Dziennik Ustaw 20 Poz. 111
28.01.2020
jącego na dzień 1 stycznia roku, w którym jest przeprowadzana waloryzacja, w stosunku do wysokości minimalnego wyna-
grodzenia za pracę obowiązującej w dniu 1 stycznia roku poprzedzającego rok, w którym jest przeprowadzana waloryzacja.
3c. Wysokość świadczenia pielęgnacyjnego ustalanego w sposób określony w ust. 3b zaokrągla się do pełnych zło-
tych w górę.
3d. Wysokość świadczenia pielęgnacyjnego na następny rok kalendarzowy podlega ogłoszeniu w drodze obwieszcze-
nia przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej
Monitor Polski, w terminie do dnia 15 listopada każdego roku.
4. Kwotę świadczenia pielęgnacyjnego przysługującą za niepełny miesiąc ustala się, dzieląc kwoświadczenia przez
liczbę wszystkich dni kalendarzowych w tym miesiącu, a otrzymaną kwotę mnoży się przez liczbę dni kalendarzowych, za
które świadczenie przysługuje. Kwotę świadczenia przysługującą za niepełny miesiąc zaokrągla się do 10 groszy w górę.
5. Świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje, jeżeli:
1) osoba sprawująca opiekę:
a)
20
) ma ustalone prawo do emerytury, renty, renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku
zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego, na-
uczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego lub
rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego, o którym mowa w ustawie z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodziciel-
skim świadczeniu uzupełniającym,
b) ma ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekuna,
o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów;
2) osoba wymagająca opieki:
a) pozostaje w związku małżskim, chyba że współmżonek legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepeł-
nosprawności,
b) została umieszczona w rodzinie zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej spokrewnionej, rodzinnym domu
dziecka albo, w związku z koniecznością kształcenia, rewalidacji lub rehabilitacji, w placówce zapewniającej cało-
dobową opiekę, w tym w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, z wyjątkiem podmiotu wykonującego
działalność leczniczą, i korzysta w niej z całodobowej opieki przez więcej niż 5 dni w tygodniu;
3) na osobę wymagającą opieki inna osoba ma ustalone prawo do wcześniejszej emerytury;
4) (uchylony)
5) na osobę wymagającą opieki jest ustalone prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego, o którym mowa w art. 10, prawo
do specjalnego zasiłku opiekuńczego, prawo do świadczenia pielęgnacyjnego lub prawo do zasiłku dla opiekuna,
o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów;
6) na osobę wymagającą opieki inna osoba jest uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związa-
nych z opieką, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o za-
bezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.
6. Zarejestrowanie w powiatowym urzędzie pracy jako osoba poszukująca pracy lub posiadanie statusu bezrobotnego
nie ma wpływu na uprawnienie do świadczenia pielęgnacyjnego.
Art. 17a.
21
) W przypadku gdy ośrodek pomocy społecznej przekazał organowi właściwemu informację, że osoba
uprawniona lub jej przedstawiciel marnotrawią wypłacane jej świadczenia rodzinne lub wydatkują je niezgodnie z przezna-
czeniem, organ właściwy przekazuje należne osobie świadczenia rodzinne w całości lub w części w formie rzeczowej lub
w formie opłacania usług.
Art. 17a.
22
) W przypadku gdy ośrodek pomocy społecznej, a w przypadku przekształcenia ośrodka pomocy
społecznej w centrum usług społecznych na podstawie przepisów ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o realizowaniu
usług społecznych przez centrum usług społecznych (Dz. U. poz. 1818) centrum usług społecznych, przekazały
organowi właściwemu informację, że osoba uprawniona lub jej przedstawiciel marnotrawwypłacane jej świad-
20
) W brzmieniu ustalonym przez art. 19 pkt 3 ustawy, o której mowa w odnośniku 12. Utraci moc z dniem 9 stycznia 2020 r., w zakresie, w
jakim stanowi, że świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje, jeżeli osoba sprawująca opiema ustalone prawo do renty z tytułu czę-
ściowej niezdolności do pracy, na podstawie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 26 czerwca 2019 r. sygn. akt SK 2/17 (Dz. U.
poz. 1257).
21
) W tym brzmieniu obowiązuje do wejścia w życie zmiany, o której mowa w odnośniku 22.
22
) W brzmieniu ustalonym przez art. 62 pkt 1 ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług
społecznych (Dz. U. poz. 1818), która wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2020 r.
Dziennik Ustaw 21 Poz. 111
28.01.2020
czenia rodzinne lub wydatkują je niezgodnie z przeznaczeniem, organ właściwy przekazuje należne osobie świad-
czenia rodzinne w całości lub w części w formie rzeczowej lub w formie opłacania usług.
Art. 17b. 1. W przypadku, gdy o świadczenia, o których mowa w art. 16a i art. 17 ubiegają się rolnicy, małżonkowie
rolników bądź domownicy, świadczenia te przysługują odpowiednio:
1) rolnikom w przypadku zaprzestania prowadzenia przez nich gospodarstwa rolnego;
2) małżonkom rolników lub domownikom w przypadku zaprzestania prowadzenia przez nich gospodarstwa rolnego albo
wykonywania przez nich pracy w gospodarstwie rolnym.
2. Zaprzestanie prowadzenia gospodarstwa rolnego lub zaprzestanie wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym,
o których mowa w ust. 1, potwierdza się stosownym oświadczeniem złożonym pod rygorem odpowiedzialności karnej za
składanie fałszywych zeznań. Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści:
„Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.”. Klauzula ta zastępuje pouczenie
organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań.
Rozdział 3a
Świadczenie rodzicielskie
Art. 17c. 1. Świadczenie rodzicielskie przysługuje:
1) matce albo ojcu dziecka, z uwzględnieniem ust. 2;
2) opiekunowi faktycznemu dziecka w przypadku objęcia opieką dziecka w wieku do ukończenia 7. roku życia,
a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego do ukończenia 10. roku
życia;
3) rodzinie zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej, w przypadku objęcia opieką dziecka w wieku do
ukończenia 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego
do ukończenia 10. roku życia;
4) osobie, która przysposobiła dziecko, w przypadku objęcia opieką dziecka w wieku do ukończenia 7. roku życia,
a w przypadku dziecka, wobec krego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego – do ukończenia 10. roku ży-
cia.
2. Świadczenie rodzicielskie przysługuje ojcu dziecka w przypadku:
1) skrócenia na wniosek matki dziecka okresu pobierania świadczenia rodzicielskiego, zasiłku macierzyńskiego lub
uposażenia za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, okres urlopu na warun-
kach urlopu macierzyńskiego lub okres urlopu rodzicielskiego, po wykorzystaniu przez nią tego świadczenia, zasiłku
lub uposażenia za okres co najmniej 14 tygodni od dnia urodzenia dziecka;
2) śmierci matki dziecka;
3) porzucenia dziecka przez matkę.
3. Świadczenie rodzicielskie przysługuje przez okres:
1) 52 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie, przysposobienia jednego dziecka lub
objęcia opieką jednego dziecka;
2) 65 tygodni w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie, przysposobienia dwojga dzieci lub objęcia
opieką dwojga dzieci;
3) 67 tygodni w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie, przysposobienia trojga dzieci lub objęcia
opieką trojga dzieci;
4) 69 tygodni w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie, przysposobienia czworga dzieci lub obję-
cia opieką czworga dzieci;
5) 71 tygodni w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie, przysposobienia pięciorga
i więcej dzieci lub objęcia opieką pięciorga i więcej dzieci.
4. Świadczenie rodzicielskie przysługuje od dnia:
1) porodu w przypadku osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1;
2) objęcia dziecka opieką, nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec
którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez nie 10. roku życia
w przypadku osób, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i 3;
Dziennik Ustaw 22 Poz. 111
28.01.2020
3) przysposobienia dziecka, nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec
którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez nie 10. roku życia
w przypadku osoby, o której mowa w ust. 1 pkt 4.
5. Świadczenie rodzicielskie przysługuje w wysokości 1000,00 zł miesięcznie, z uwzględnieniem ust. 6.
6. W razie urodzenia dziecka przez kobietę pobierającą zasiłek dla bezrobotnych w okresie, o którym mowa w art. 73
ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2019 r. poz. 1482,
1622 i 1818), lub w ciągu miesiąca po jego zakończeniu, lub w okresie przedłużenia zasiłku dla bezrobotnych na podsta-
wie art. 73 ust. 3 tej ustawy, świadczenie rodzicielskie przysługuje jednemu z rodziców w wysokości różnicy między kwotą
świadczenia rodzicielskiego a kwotą pobieranego przez kobietę zasiłku dla bezrobotnych pomniejszonego o zaliczkę na
podatek dochodowy od osób fizycznych.
7. Kwotę świadczenia rodzicielskiego przysługującą za niepełny miesiąc ustala się, dzieląc kwotę świadczenia przez
liczbę wszystkich dni kalendarzowych w tym miesiącu, a otrzymaną kwomnoży się przez liczbę dni kalendarzowych, za
które świadczenie przysługuje. Kwotę świadczenia przysługującą za niepełny miesiąc zaokrągla się do 10 groszy w górę.
8. Osobie uprawnionej do świadczenia rodzicielskiego przysługuje:
1) w tym samym czasie jedno świadczenie rodzicielskie bez względu na liczbę wychowywanych dzieci;
2) jedno świadczenie rodzicielskie w związku z wychowywaniem tego samego dziecka.
9. Świadczenie rodzicielskie nie przysługuje, jeżeli:
1) co najmniej jeden z rodziców dziecka lub osoba, o której mowa w ust. 1 pkt 2 lub 3, otrzymują zasiłek macierzyński
lub uposażenie za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, okres urlopu na wa-
runkach urlopu macierzyńskiego lub okres urlopu rodzicielskiego;
2) dziecko zostało umieszczone w pieczy zastępczej – w przypadku osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 4;
3) osoba ubiegająca się o świadczenie rodzicielskie lub osoba pobierająca świadczenie rodzicielskie nie sprawuje lub
zaprzestała sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, w tym w związku z zatrudnieniem lub wykonywaniem innej
pracy zarobkowej, które uniemożliwiają sprawowanie tej opieki;
4) w związku z wychowywaniem tego samego dziecka lub w związku z opieką nad tym samym dzieckiem jest już usta-
lone prawo do świadczenia rodzicielskiego, dodatku do zasiłku rodzinnego, o którym mowa w art. 10, świadczenia
pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia
4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów;
5) osobom, o których mowa w ust. 1, przysługuje za granicą świadczenie o podobnym charakterze do świadczenia rodzi-
cielskiego, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabez-
pieczeniu społecznym stanowią inaczej.
Rozdział 4
Zasady weryfikacji świadczeń rodzinnych
Art. 18. 1. Kwoty, o których mowa w art. 5 ust. 1 i 2 oraz w art. 15b ust. 2, oraz wysokość świadczeń rodzinnych,
z wyłączeniem wysokości świadczenia pielęgnacyjnego, podlegają weryfikacji co 3 lata, z uwzględnieniem wyników badań
progu wsparcia dochodowego rodzin.
2. Próg wsparcia dochodowego rodzin bada i przedstawia Instytut Pracy i Spraw Socjalnych.
3. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, sposób ustalania progu
wsparcia dochodowego rodzin, w tym grupy wydatków i ich zakres, źródła danych, okres, z jakiego przyjmuje się wyso-
kość cen towarów i usług, uwzględniając poziom wydatków gospodarstw domowych z II kwintyla rozkładu dochodów.
Art. 19. 1. W roku, w którym przeprowadza się weryfikację, o której mowa w art. 18 ust. 1, Rada Ministrów, do dnia
15 maja, przedstawia Radzie Dialogu Społecznego:
1) propozycje wysokości kwot, o których mowa w art. 5 ust. 1 i 2 oraz w art. 15b ust. 2;
2) propozycje wysokości świadczeń rodzinnych, z wyłączeniem wysokości świadczenia pielęgnacyjnego;
3) wyniki badań progu wsparcia dochodowego rodzin;
4) informację o realizacji świadczeń rodzinnych za okres od poprzedniej weryfikacji, w tym liczbę osób otrzymujących
świadczenia rodzinne oraz wydatki na ten cel w poszczególnych latach;
Dziennik Ustaw 23 Poz. 111
28.01.2020
5) informację o sytuacji dochodowej rodzin posiadających dzieci na utrzymaniu.
2. Rada Dialogu Społecznego, po otrzymaniu propozycji i informacji Rady Ministrów, uzgadnia wysokość kwot,
o których mowa w art. 5 ust. 1 i 2 oraz w art. 15b ust. 2, oraz wysokość świadczeń rodzinnych, z wyłączeniem wysokości
świadczenia pielęgnacyjnego, w terminie do dnia 15 czerwca danego roku kalendarzowego.
3. (uchylony)
4. W przypadku gdy Rada Dialogu Społecznego nie uzgodni w terminie, o którym mowa w ust. 2, wysokości kwot,
o krych mowa w art. 5 ust. 1 i 2 oraz w art. 15b ust. 2, oraz wysokości świadczeń rodzinnych, z wączeniem wysokci
świadczenia pielęgnacyjnego, Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, kwoty, o których mowa w art. 5 ust. 1 i 2
oraz w art. 15b ust. 2, oraz wysokość świadcz rodzinnych, z wyłączeniem wysokci świadczenia pielęgnacyjnego,
w terminie do dnia 15 sierpnia danego roku, na poziomie nie niższym niż wynika to z propozycji, o których mowa w ust. 1
pkt 1 i 2.
5. Wysokość kwot, o których mowa w art. 5 ust. 1 i 2 oraz w art. 15b ust. 2, oraz wysokość świadczeń rodzinnych,
z wyłączeniem wysokości świadczenia pielęgnacyjnego, ogłasza się w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej
Monitor Polski, w drodze obwieszczenia Prezesa Rady Ministrów, w terminie do dnia 15 sierpnia roku, w którym prze-
prowadza się weryfikację.
Rozdział 5
Podmioty realizujące zadania w zakresie świadczeń rodzinnych
Art. 20. 1. Organ ciwy realizuje zadania w zakresie świadczeń rodzinnych jako zadanie zlecone z zakresu admini-
stracji rządowej.
2. Postępowanie w sprawie świadczeń rodzinnych prowadzi organ właściwy.
3.
23
) Organ właściwy może upoważnić, w formie pisemnej, swojego zastępcę, pracownika urzędu albo kierownika
ośrodka pomocy społecznej lub innej jednostki organizacyjnej gminy, a także inną osobę na wniosek kierownika ośrodka
pomocy społecznej lub innej jednostki organizacyjnej gminy do prowadzenia postępowania w sprawach, o których mowa
w ust. 2, a także do wydawania w tych sprawach decyzji.
3.
24
) Organ właściwy może upoważnić, w formie pisemnej, swojego zastępcę, pracownika urzędu albo kierow-
nika ośrodka pomocy społecznej, a w przypadku przekształcenia ośrodka pomocy społecznej w centrum usług spo-
łecznych na podstawie przepisów ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o realizowaniu usług społecznych przez centrum
usług społecznych dyrektora centrum usług społecznych, lub kierownika innej jednostki organizacyjnej gminy,
a także inną oso na wniosek kierownika ośrodka pomocy społecznej, a w przypadku przekształcenia ośrodka
pomocy społecznej w centrum usług społecznych na podstawie przepisów ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o realizo-
waniu usług społecznych przez centrum usług społecznych dyrektora centrum usług społecznych, lub kierownika
innej jednostki organizacyjnej gminy do prowadzenia postępowania w sprawach, o których mowa w ust. 2, a także
do wydawania w tych sprawach decyzji.
4. W przypadku upoważnienia kierownika ośrodka pomocy społecznej, w ośrodku tym tworzy się komórkę organiza-
cyjną do realizacji świadczeń rodzinnych.
25
) W przypadku upoważnienia kierownika ośrodka pomocy społecznej, a w
przypadku przekształcenia ośrodka pomocy społecznej w centrum usług społecznych na podstawie przepisów usta-
wy z dnia 19 lipca 2019 r. o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych dyrektora centrum
usług społecznych, w ośrodku, a w przypadku przekształcenia ośrodka pomocy społecznej w centrum usług spo-
łecznych na podstawie przepisów ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o realizowaniu usług społecznych przez centrum
usług społecznych w centrum usług społecznych, tworzy się komórkę organizacyjną do realizacji świadczeń ro-
dzinnych.
26
) Realizacja świadczeń rodzinnych nie może powodować nieprawidłowości w wykonywaniu zadań pomocy
społecznej, a także nie może naruszać norm zatrudnienia pracowników socjalnych określonych w przepisach o pomocy
społecznej.
Art. 21. 1. Do zadań wojewody w zakresie świadczeń rodzinnych należy:
1) pełnienie funkcji instytucji właściwej w związku z udziałem Rzeczypospolitej Polskiej w koordynacji systemów za-
bezpieczenia społecznego w przypadku przemieszczania się osób w granicach Unii Europejskiej, Europejskiego Ob-
szaru Gospodarczego i Konfederacji Szwajcarskiej;
23
) W tym brzmieniu obowiązuje do wejścia w życie zmiany, o której mowa w odnośniku 24.
24
) W brzmieniu ustalonym przez art. 62 pkt 2 lit. a ustawy, o której mowa w odnośniku 22.
25
) Zdanie pierwsze w tym brzmieniu obowiązuje do wejścia w życie zmiany, o której mowa w odnośniku 26.
26
) Zdanie pierwsze w brzmieniu ustalonym przez art. 62 pkt 2 lit. b ustawy, o której mowa w odnośniku 22.
Dziennik Ustaw 24 Poz. 111
28.01.2020
2) wydawanie decyzji w sprawach świadczeń rodzinnych realizowanych w związku z koordynacją systemów zabezpie-
czenia społecznego.
2. Wojewoda właściwy ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o świadczenia rodzinne może,
w formie pisemnej, upoważnić pracownika urzędu wojewódzkiego do załatwiania w jego imieniu spraw dotyczących reali-
zacji świadczeń rodzinnych w ramach koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego i wydawania w tych sprawach
decyzji.
3. Świadczenia rodzinne przyznane decyzją wydaną przez wojewodę wypłaca organ właściwy.
4. Wojewoda wymienia dane w zakresie świadczeń rodzinnych w ramach Systemu Elektronicznej Wymiany Informacji
dotyczących Zabezpieczenia Społecznego, o którym mowa w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE)
nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. dotyczącym wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji
systemów zabezpieczenia społecznego, za pośrednictwem punktu kontaktowego, o krym mowa w art. 22 ust. 2.
Art. 22. 1. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego jest władzą właściwą oraz instytucją łącznikową
w zakresie świadczeń rodzinnych w związku z udziałem Rzeczypospolitej Polskiej w koordynacji systemów zabezpiecze-
nia społecznego.
2. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego prowadzi punkt kontaktowy, o którym mowa w roz-
porządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. dotyczącym wykonywania
rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, służący do wymiany da-
nych w ramach Systemu Elektronicznej Wymiany Informacji dotyczących Zabezpieczenia Społecznego w zakresie świad-
czeń rodzinnych.
3.
27
) Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego przetwarza dane osobowe, jeżeli jest to niezbędne do
prowadzenia punktu kontaktowego, o którym mowa w ust. 2, w tym do realizacji praw lub obowiązków wynikających
z przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.
Art. 22a. 1. Rada gminy w drodze uchwały może przyznać zamieszkałym na terenie jej działania osobom jednorazową
zapomogę z tytułu urodzenia ich dziecka.
2. Do zapomogi, o której mowa w ust. 1, nie stosuje się przepisów rozdziałów 4, 6 i 7.
3. Szczegółowe zasady udzielania zapomogi określa uchwała rady gminy.
4. W związku z urodzeniem się jednego dziecka może być przyznana tylko jedna zapomoga.
5. Wypłaty zapomóg finansowane są ze środków własnych gminy.
Art. 22b. 1. Rada gminy, biorąc pod uwagę lokalne potrzeby w zakresie świadczeń na rzecz rodziny, może w drodze
uchwały, ustanowić dla osób zamieszkałych na terenie jej działania świadczenia na rzecz rodziny inne niż określone
w art. 2 pkt 13, 4 i 5.
2. Szczegółowe zasady przyznawania świadczeń, o których mowa w ust. 1, oraz ich wysokość określa uchwała,
o której mowa w ust. 1.
3. Do świadczeń, o których mowa w ust. 1, nie stosuje się przepisów rozdziałów 4, 6 i 7.
4. Wypłaty świadczeń, o których mowa w ust. 1, finansowane są ze środków własnych gminy.
Art. 22c. 1. Minister właściwy do spraw rodziny oraz wojewoda monitorują realizację świadczeń rodzinnych przez
organy właściwe.
2. Minister właściwy do spraw rodziny monitoruje realizację świadczeń rodzinnych przez wojewodów.
3. Minister właściwy do spraw rodziny monitoruje realizację świadczeń rodzinnych przez pozyskiwanie informacji
niezbędnych do ustalenia prawa do świadczeń rodzinnych, o którym mowa w art. 23b ust. 6, oraz przekazywanie tych in-
formacji organom właściwym oraz wojewodom.
27
) Ze zmiawprowadzoną przez art. 71 pkt 1 ustawy z dnia 21 lutego 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem
stosowania rozpordzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycz-
nych w zwzku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy
95/46/WE (ogólne rozpordzenie o ochronie danych) (Dz. U. poz. 730), która weszła w życie z dniem 4 maja 2019 r.
Dziennik Ustaw 25 Poz. 111
28.01.2020
Rozdział 6
Postępowanie w sprawach przyznawania i wypłacania świadczeń rodzinnych
Art. 23. 1. Ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych oraz ich wypłata następują odpowiednio na wniosek małżon-
ków, jednego z małżonków, rodziców, jednego z rodziców, opiekuna faktycznego dziecka, opiekuna prawnego dziecka,
rodziny zastępczej niezawodowej, osoby uczącej się, pełnoletniej osoby niepełnosprawnej lub innej osoby upoważnionej
do reprezentowania dziecka lub pełnoletniej osoby niepełnosprawnej, a także osób, na których zgodnie z przepisami usta-
wy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny.
2. Wniosek składa się w urzędzie gminy lub miasta właściwym ze względu na miejsce zamieszkania osoby, o której
mowa w ust. 1.
2a. Informacje przedstawione we wniosku składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych
zeznań. Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: „Jestem świadomy od-
powiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.”. Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialno-
ści karnej za składanie fałszywych zeznań.
3. Wniosek powinien zawierać dane dotyczące:
1) osoby występującej o przyznanie świadcz rodzinnych, w tym: im, nazwisko, datę urodzenia, adres miejsca zamiesz-
kania, stan cywilny, obywatelstwo, płeć, numer PESEL, a w przypadku gdy nie nadano numeru PESEL numer i serię
dokumentu potwierdzającego tożsamość oraz, o ile je posiada adres poczty elektronicznej i numer telefonu;
2) dzieci pozostających na utrzymaniu osoby, o której mowa w ust. 1, w tym: imię, nazwisko, datę urodzenia, stan cywilny,
numer PESEL, a w razie gdy nie nadano numeru PESEL numer i serię dokumentu potwierdzającego tożsamość;
3)
28
) innych osób, podane przez osobę ubiegającą się o przyznanie świadczeń rodzinnych.
3a. Wniosek i załączniki do wniosku określone w ust. 4 mogą być składane drogą elektroniczną za pomocą systemu
teleinformatycznego utworzonego przez ministra właściwego do spraw rodziny lub systemu teleinformatycznego wskaza-
nego w informacji zamieszczonej na stronie podmiotowej Biuletynu Informacji Publicznej ministra właściwego do spraw
rodziny po uzgodnieniu z ministrem właściwym do spraw informatyzacji.
3b. Wniosek i załączniki do wniosku określone w ust. 4 w postaci elektronicznej mogą być składane za pomocą:
1) systemu, o którym mowa w ust. 6a, po zastosowaniu zapewnionych w systemie sposobów potwierdzenia pochodzenia
oraz integralności przesłanych danych;
2)
29
) systemu teleinformatycznego wskazanego w informacji zamieszczonej na stronie podmiotowej Biuletynu Informacji
Publicznej ministra właściwego do spraw rodziny po uzgodnieniu z ministrem właściwym do spraw informatyzacji,
po opatrzeniu ich kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym.
3c. Jeżeli osoba ubiegająca się o świadczenia rodzinne nie może złożyć w formie dokumentu elektronicznego zaświad-
czenia wymaganego dla potwierdzenia faktów lub stanu prawnego lub innego dokumentu niezbędnego w postępowaniu
w sprawie o świadczenia rodzinne, osoba ubiegająca się o świadczenia rodzinne może złożyć elektroniczkopię takiego
dokumentu, po uwierzytelnieniu jej w sposób określony w ust. 3b.
3d. W przypadku wniosku składanego w postaci elektronicznej, po wpisaniu do formularza wniosku numerów
PESEL wnioskodawcy i członków jego rodziny, formularz wniosku może być uzupełniony o dane zgromadzone w rejestrze
PESEL w zakresie imion, nazwiska, miejsca urodzenia, daty urodzenia, stanu cywilnego, obywatelstwa i płci wnioskodawcy
i członków jego rodziny.
3e. Wniosku nie uzupełnia się o dane zgromadzone w rejestrze PESEL, jeżeli w oparciu o dane z rejestru PESEL
i rejestru stanu cywilnego nie można stwierdzić stopnia pokrewieństwa pomiędzy osobą występującą o przyznanie świad-
czeń rodzinnych a członkami jej rodziny.
3f. W przypadku niezgodności ze stanem faktycznym danych uzupełnionych z rejestru PESEL zawartych w formularzu
wniosku osoba występująca o przyznanie świadczeń rodzinnych wskazuje w formularzu wniosku poprawne dane.
28
) Dodany przez art. 4 ustawy z dnia 26 kwietnia 2019 r. o zmianie ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci oraz niektórych
innych ustaw (Dz. U. poz. 924), która weszła w życie z dniem 1 lipca 2019 r.
29
) Ze zmianą wprowadzoną przez art. 19 pkt 1 ustawy z dnia 6 grudnia 2018 r. o zmianie ustawy o dowodach osobistych oraz niek-
rych innych ustaw (Dz. U. z 2019 r. poz. 60), która weszła w życie z dniem 4 marca 2019 r.
Dziennik Ustaw 26 Poz. 111
28.01.2020
4. Do wniosku należy dołączyć odpowiednio:
1) zaświadczenia lub oświadczenia dokumentujące wysokość innych dochodów niż dochody podlegające opodatkowaniu
podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach określonych w art. 27, art. 30b, art. 30c, art. 30e i art. 30f usta-
wy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, dotyczące każdego członka rodziny;
2) zaświadczenie naczelnika urzędu skarbowego, dotyczące członków rodziny rozliczających się na podstawie przepi-
sów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, zawiera-
jące informacje odpowiednio o:
a) formie opłacanego podatku,
b) wysokości przychodu,
c) stawce podatku,
d) wysokości opłaconego podatku
w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy;
3) zaświadczenia lub oświadczenia oraz dowody niezbędne do ustalenia prawa do świadczeń rodzinnych:
a) prawomocne orzeczenie sądu rodzinnego stwierdzające przysposobienie lub zaświadczenie sądu rodzinnego lub
ośrodka adopcyjnego o prowadzonym postępowaniu sądowym w sprawie o przysposobienie dziecka,
b) prawomocne orzeczenie sądu orzekające rozwód lub separację,
c) orzeczenie sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka,
d) oświadczenie o uczęszczaniu dziecka lub osoby uczącej się do szkoły lub szkoły wyższej,
e) zaświadczenie pracodawcy albo oświadczenie o okresie, na który został udzielony urlop wychowawczy, oraz
o okresach zatrudnienia,
f) inne dokumenty potwierdzające spełnianie warunków do przyznania lub ustalenia wysokości świadczenia rodzin-
nego będącego przedmiotem wniosku.
4a. (uchylony)
4aa.
30
) Jeżeli w stosunku do osoby ubiegającej się lub pobierającej świadczenie pielęgnacyjne wystąpią wątpliwości doty-
czące sprawowania opieki, o której mowa w art. 17 ust. 1, organ aściwy oraz wojewoda mogą zwrócić się do kierownika
ośrodka pomocy społecznej o przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego, o którym mowa w ustawie z dnia
12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2019 r. poz. 1507, 1622, 1690 i 1818), w celu weryfikacji tychtpliwości.
4aa.
31
) Jeżeli w stosunku do osoby ubiegającej się lub pobierającej świadczenie pielęgnacyjne wystąpią wątpli-
wości dotyczące sprawowania opieki, o której mowa w art. 17 ust. 1, organ właściwy oraz wojewoda mogą zwrócić
się do kierownika ośrodka pomocy społecznej, a w przypadku przekształcenia ośrodka pomocy społecznej w cen-
trum usług społecznych na podstawie przepisów ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o realizowaniu usług społecznych
przez centrum usług społecznych do dyrektora centrum usług społecznych, o przeprowadzenie rodzinnego wy-
wiadu środowiskowego, o którym mowa w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2019 r.
poz. 1507, 1622, 1690 i 1818), w celu weryfikacji tych wątpliwości.
4b.30) W przypadku, o którym mowa w ust. 4aa, organ właściwy oraz wojewoda mogą wystąpić do ośrodka pomocy
społecznej o udzielenie informacji o okolicznościach dotyczących sprawowania opieki, o której mowa w art. 17 ust. 1,
jeżeli okoliczności te zostały ustalone w rodzinnym wywiadzie środowiskowym przeprowadzonym nie wcześniej niż
3 miesiące przed dniem otrzymania przez ośrodek pomocy społecznej wniosku o udzielenie informacji.
4b.31) W przypadku, o którym mowa w ust. 4aa, organ właściwy oraz wojewoda mogą wystąpić do ośrodka
pomocy społecznej, a w przypadku przekształcenia ośrodka pomocy społecznej w centrum usług społecznych na
podstawie przepisów ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecz-
nych do centrum usług społecznych, o udzielenie informacji o okolicznościach dotyczących sprawowania opieki,
o której mowa w art. 17 ust. 1, jeżeli okoliczności te zostały ustalone w rodzinnym wywiadzie środowiskowym prze-
prowadzonym nie wcześniej niż 3 miesiące przed dniem otrzymania przez ośrodek pomocy społecznej albo centrum
usług społecznych wniosku o udzielenie informacji.
30
) W tym brzmieniu obowiązuje do wejścia w życie zmiany, o której mowa w odnośniku 31.
31
) W brzmieniu ustalonym przez art. 62 pkt 3 lit. a ustawy, o której mowa w odnośniku 22.
Dziennik Ustaw 27 Poz. 111
28.01.2020
4c. Przepis ust. 4b stosuje się odpowiednio w przypadku, gdy:
1)
32
) organ właściwy upoważnił do prowadzenia postępowania w sprawie świadczeń rodzinnych kierownika ośrodka po-
mocy społecznej lub kierownika innej jednostki organizacyjnej gminy, lub inną osobę na wniosek kierownika ośrodka
pomocy społecznej, lub kierownika innej jednostki organizacyjnej gminy;
1)
33
) organ właściwy upoważnił do prowadzenia postępowania w sprawie świadczeń rodzinnych kierownika ośrod-
ka pomocy społecznej, a w przypadku przekształcenia ośrodka pomocy społecznej w centrum usług społecz-
nych na podstawie przepisów ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o realizowaniu usług społecznych przez centrum
usług społecznych dyrektora centrum usług społecznych, lub kierownika innej jednostki organizacyjnej gmi-
ny, lub inną osobę na wniosek kierownika ośrodka pomocy społecznej, a w przypadku przekształcenia ośrodka
pomocy społecznej w centrum usług społecznych na podstawie przepisów ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o rea-
lizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych dyrektora centrum usług społecznych, lub kie-
rownika innej jednostki organizacyjnej gminy;
2) wojewoda upoważnił do załatwiania w jego imieniu spraw dotyczących realizacji świadczeń rodzinnych w ramach
koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego pracownika urzędu wojewódzkiego.
4d. W przypadku utraty dochodu lub uzyskania dochodu do wniosku o świadczenia rodzinne należy dołączyć doku-
menty potwierdzające ich utratę lub uzyskanie oraz ich wysokość.
4e.
34
) Ustalając prawo do specjalnego zasiłku opiekczego, organ właściwy zwraca się do kierownika ośrodka pomocy
społecznej o przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego, o którym mowa w ustawie z dnia 12 marca 2004 r.
o pomocy społecznej, w celu weryfikacji okoliczności dotyczących sprawowania opieki, o której mowa w art. 16a ust. 1.
4e.
35
) Ustalając prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, organ właściwy zwraca się do kierownika ośrodka
pomocy społecznej, a w przypadku przekształcenia ośrodka pomocy społecznej w centrum usług społecznych na
podstawie przepisów ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecz-
nych do dyrektora centrum usług społecznych o przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego, o któ-
rym mowa w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, w celu weryfikacji okoliczności dotyczących
sprawowania opieki, o której mowa w art. 16a ust. 1.
4f. Aktualizację wywiadu, o którym mowa w ust. 4e, przeprowadza się po upływie 6 miesięcy, jeżeli do końca okresu,
na który ustalone zostało prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, pozostało więcej niż 3 miesiące, oraz w każdej sytuacji,
gdy zaistnieją wątpliwości co do sprawowania opieki, o której mowa w art. 16a ust. 1.
4g.
36
) Przepisy ust. 4e i 4f stosuje się odpowiednio, w przypadku gdy organ właściwy upownił do prowadzenia
postępowania w sprawie świadczeń rodzinnych kierownika ośrodka pomocy społecznej lub innej jednostki organizacyjnej
gminy, lub inną osobę na wniosek kierownika ośrodka pomocy społecznej, lub innej jednostki organizacyjnej gminy.
4g.
37
) Przepisy ust. 4e i 4f stosuje się odpowiednio, w przypadku gdy organ właściwy upoważnił do prowadze-
nia postępowania w sprawie świadczeń rodzinnych kierownika ośrodka pomocy społecznej, a w przypadku prze-
kształcenia ośrodka pomocy społecznej w centrum usług społecznych na podstawie przepisów ustawy z dnia
19 lipca 2019 r. o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych dyrektora centrum usług spo-
łecznych, lub kierownika innej jednostki organizacyjnej gminy, lub inną osobę na wniosek kierownika ośrodka
pomocy społecznej, a w przypadku przekształcenia ośrodka pomocy społecznej w centrum usług społecznych na
podstawie przepisów ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecz-
nych dyrektora centrum usług społecznych, lub kierownika innej jednostki organizacyjnej gminy.
5. Minister właściwy do spraw rodziny określi, w drodze rozporządzenia, sposób i tryb postępowania w sprawach
o przyznanie świadczeń rodzinnych oraz szczegółowy zakres informacji, jakie mają być zawarte:
1) we wniosku o ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych,
2) w oświadczeniach niezbędnych do ustalenia prawa do świadczeń rodzinnych, w tym oświadczeniach o dochodach
członków rodziny oraz zaświadczeniu, o którym mowa w ust. 4 pkt 2
32
) W tym brzmieniu obowiązuje do wejścia w życie zmiany, o której mowa w odnośniku 33.
33
) W brzmieniu ustalonym przez art. 62 pkt 3 lit. b ustawy, o której mowa w odnośniku 22.
34
) W tym brzmieniu obowiązuje do wejścia w życie zmiany, o której mowa w odnośniku 35.
35
) W brzmieniu ustalonym przez art. 62 pkt 3 lit. c ustawy, o której mowa w odnośniku 22.
36
) W tym brzmieniu obowiązuje do wejścia w życie zmiany, o której mowa w odnośniku 37.
37
) W brzmieniu ustalonym przez art. 62 pkt 3 lit. d ustawy, o której mowa w odnośniku 22.
Dziennik Ustaw 28 Poz. 111
28.01.2020
kierując się koniecznośczapewnienia prawidłowego przebiegu postępowania w sprawach o przyznanie świadczeń rodzin-
nych oraz dokumentacji niezbędnej do sprawnej realizacji, również drogą elektroniczną, zadań w zakresie świadczeń
rodzinnych.
5a. Ilekroć w postępowaniach w sprawach o przyznanie świadczeń rodzinnych jest wymagane potwierdzenie następu-
jących okoliczności:
1) uczęszczanie dziecka lub osoby uczącej się do szkoły lub szkoły wyższej,
2) wysokość dochodu rodziny lub członków rodziny uzyskanego przez rodzinę lub członków rodziny w roku kalenda-
rzowym poprzedzającym okres zasiłkowy, w tym dochodów, o których mowa w ust. 4 pkt 1,
3) wielkość gospodarstwa rolnego,
4) nieponoszenie opłaty za pobyt członka rodziny w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie,
5) termin i okres, na jaki został udzielony przez pracodawcę urlop wychowawczy, oraz okresy zatrudnienia,
6) niekorzystanie z całodobowej opieki nad dzieckiem umieszczonym w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym
osoba ubiegająca się o przyznanie świadczenia rodzinnego przedkłada zaświadczenie albo oświadczenie.
5b. (uchylony)
5c. Oświadczenia, o których mowa w ust. 5a, składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszy-
wych zeznań. Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: „Jestem świadomy
odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.”. Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowie-
dzialności karnej za składanie fałszywych zeznań.
5d. Minister właściwy do spraw rodziny może określić oraz zamieśc na swojej stronie Biuletynu Informacji Publicznej
wzory:
1) wniosków o ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych;
2) oświadczeń niezbędnych do ustalenia prawa do świadczeń rodzinnych, w tym oświadczeń o dochodach członków
rodziny oraz zaświadczenia, o którym mowa w ust. 4 pkt 2.
6. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw informa-
tyzacji, określi, w drodze rozporządzenia:
1) opis systemów teleinformatycznych stosowanych w urzędach administracji publicznej realizujących zadania w zakre-
sie świadczeń rodzinnych, zawierający strukturę systemu, wymaganą minimalną funkcjonalność systemu oraz zakres
komunikacji między elementami struktury systemu, w tym zestawienie struktur dokumentów elektronicznych, forma-
tów danych oraz protokołów komunikacyjnych i szyfrujących, o których mowa w art. 13 ust. 2 pkt 2 lit. a ustawy
z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne,
2) wymagania standaryzujące w zakresie bezpieczeństwa, wydajności i rozwoju systemu,
3) sposób postępowania w zakresie stwierdzania zgodności oprogramowania z opisem systemu
mając na uwadze zapewnienie spójności systemów teleinformatycznych stosowanych w urzędach administracji publicz-
nej do realizacji zadań w zakresie świadczeń rodzinnych, w szczególności w zakresie jednorodności zakresu i rodzaju
danych, która umożliwi ich scalanie w zbiór centralny, a także zachowanie zgodności z minimalnymi wymogami i sposo-
bem stwierdzania zgodności oprogramowania, określonymi na podstawie ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji
działalności podmiotów realizujących zadania publiczne.
6a.
38
) Minister aściwy do spraw rodziny jest obowzany do utworzenia i prowadzenia systemu teleinformatycznego
umożliwiającego ubieganie się o świadczenia rodzinne drogą elektronicz oraz zapewnienia funkcjonowania tego systemu.
Uwierzytelnianie użytkowników w systemie teleinformatycznym wymaga użycia profilu zaufanego, profilu osobistego, innego
środka identyfikacji elektronicznej wydanego w systemie identyfikacji elektronicznej przyłączonym do węzła krajowego iden-
tyfikacji elektronicznej, o którym mowa w art. 21a ust. 1 pkt 2 lit. a ustawy z dnia 5 września 2016 r. o usługach zaufania oraz
identyfikacji elektronicznej (Dz. U. z 2019 r. poz. 162 i 1590), adekwatnie do poziomu bezpieczeństwa środka identyfikacji
elektronicznej wymaganego dla usług świadczonych w tym systemie, danych weryfikowanych za pomocą kwalifikowanego
38
) Ze zmianą wprowadzoną przez art. 19 pkt 2 ustawy, o której mowa w odnośniku 29.
Dziennik Ustaw 29 Poz. 111
28.01.2020
certyfikatu podpisu elektronicznego, jeżeli te dane pozwalają na identyfikaci uwierzytelnienie wymagane w celu realizacji
usługi online, albo innych technologii, jeżeli zostaną udostępnione w tym systemie.
7. Organy właściwe do realizacji ustawy używają oprogramowania, które jest zgodne z wymaganiami określonymi
w przepisach wydanych na podstawie ust. 6. Wojewoda realizuje ustawę za pomocą systemu teleinformatycznego udostęp-
nionego nieodpłatnie przez ministra właściwego do spraw rodziny.
8. Minister właściwy do spraw rodziny jest obowiązany utworzyć rejestr centralny obejmujący następujące informacje
gromadzone na podstawie przepisów ustawy przez organy właściwe i wojewodów podczas realizacji zadań w zakresie
świadczeń rodzinnych:
1) dane dotyczące osób pobierających świadczenia rodzinne, osób ubiegających się o świadczenia rodzinne oraz człon-
ków ich rodzin:
a) imię i nazwisko,
b) datę urodzenia,
c) adres miejsca zamieszkania lub pobytu,
d) miejsce zamieszkania lub pobytu,
e) numer PESEL,
f) numer dokumentu potwierdzającego tożsamość w przypadku osób, które nie posiadają numeru PESEL,
g) stan cywilny,
h) obywatelstwo,
i) stopień pokrewieństwa z członkami rodziny,
j) informacje o uczęszczaniu dziecka lub osoby uczącej się do szkół i placówek oświatowych, o których mowa
w art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o systemie informacji wiatowej (Dz. U. z 2019 r.
poz. 1942), okresie uczęszczania, typie lub rodzaju instytucji oraz nazwie i adresie siedziby instytucji, do której
dziecko lub osoba ucząca się uczęszcza,
ja) orzeczenie o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności,
jb) informacje o prawie do świadczeń opieki zdrowotnej,
jc) informacje o rozliczaniu się z podatku dochodowego od osób fizycznych,
jd) informacje o uczęszczaniu dziecka lub osoby uczącej się do szkoły wyższej, okresie uczęszczania oraz nazwie
i adresie siedziby szkoły wyższej, do której dziecko lub osoba ucząca się uczęszcza,
k) liczbę, rodzaj i wysokość wypłaconych świadczeń,
l) płeć,
m) dochody,
n) organ, do którego złożono wniosek, rodzaj wnioskowanego świadczenia oraz datę złożenia wniosku,
o) organ, który przyznał świadczenie, datę wydania decyzji przyznającej świadczenie oraz numer tej decyzji,
p) okres, na który świadczenie zostało przyznane;
2) wartości udzielonych świadczeń.
9.
39
) Informacje, o których mowa w ust. 8, przetwarzane przez ministra właściwego do spraw rodziny i wojewodów
w celu monitorowania realizacji świadczeń rodzinnych oraz w celu umożliwienia organom właściwym i wojewodom wery-
fikacji prawa do świadczeń rodzinnych oraz przez podmioty wymienione w ust. 10 w celu, w którym informacje te zostały
im udostępnione. Organy właściwe i wojewodowie przekazują dane do rejestru centralnego, wykorzystując oprogramowa-
nie, o którym mowa w ust. 7.
10. Informacje zawarte w rejestrze centralnym, o którym mowa w ust. 8, udostępnia się, w zakresie niezbędnym do
realizacji ich zadań ustawowych, następującym podmiotom:
1) organowi właściwemu i wojewodzie w celu weryfikacji danych dotyczących osób ubiegających się o świadczenia
rodzinne, osób pobierających świadczenia rodzinne oraz członków ich rodzin;
39
) W brzmieniu ustalonym przez art. 71 pkt 2 lit. a ustawy, o której mowa w odnośniku 27.
Dziennik Ustaw 30 Poz. 111
28.01.2020
2) organowi właściwemu dłużnika, o którym mowa w art. 2 pkt 9 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom
uprawnionym do alimentów (Dz. U. z 2019 r. poz. 670, 730, 1802 i 1818), i organowi właściwemu wierzyciela,
o którym mowa w art. 2 pkt 10 tej ustawy w celu weryfikacji danych dotyczących osób ubiegających się o świad-
czenia z funduszu alimentacyjnego, osób pobierających świadczenia z funduszu alimentacyjnego i członków ich
rodzin oraz danych dotyczących dłużników alimentacyjnych;
3) jednostkom organizacyjnym pomocy społecznej prowadzonym przez jednostki samorządu terytorialnego w celu
weryfikacji danych dotyczących osób ubiegających się o świadczenia z pomocy społecznej, osób pobierających
świadczenia z pomocy społecznej oraz członków ich rodzin;
4) powiatowym i wojewódzkim zespołom do spraw orzekania o niepełnosprawności w celu weryfikacji danych doty-
czących osób ubiegających się o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności i osób
posiadających orzeczenie o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności;
5) organowi właściwemu, o którym mowa w art. 2 pkt 11 ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wycho-
wywaniu dzieci (Dz. U. z 2018 r. poz. 2134, z źn. zm.
40
)), i wojewodzie w celu weryfikacji danych dotyczących
osób ubiegających się o świadczenie wychowawcze, osób pobierających świadczenie wychowawcze oraz członków
ich rodzin.
10a. Organy właściwe i wojewodowie, wykorzystując systemy teleinformatyczne, o których mowa w ust. 7, przekazu-
do rejestru centralnego, o którym mowa w ust. 8, również adres poczty elektronicznej wskazany we wniosku o ustalenie
prawa do świadczeń rodzinnych.
10b. Minister właściwy do spraw rodziny przetwarza dane w zakresie adresu poczty elektronicznej wskazanego we
wniosku o ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych w celu przekazywania informacji związanych z uprawnieniami dla
rodzin.
41
) Przepisy ust. 11 i 13 stosuje się odpowiednio.
11. Minister właściwy do spraw rodziny przechowuje informacje w rejestrze centralnym, o którym mowa w ust. 8,
przez okres 10 lat od dnia zaprzestania udzielania świadczeń, z wyjątkiem informacji dotyczących osób, którym świadcze-
nie nie zostało przyznane, które przechowuje się przez okres 1 roku od dnia, w którym decyzja w sprawie świadczenia stała
się ostateczna, lub od dnia pozostawienia wniosku o ustalenie prawa do świadczenia bez rozpatrzenia.
12. Podmioty wymienione w ust. 10 przechowują informacje, o których mowa w ust. 8, przez okres 10 lat od dnia ich
udostępnienia z rejestru centralnego, o którym mowa w ust. 8, z wyjątkiem informacji dotyczących osób, którym świadcze-
nie nie zostało przyznane albo którym wydane zostało orzeczenie o niezaliczeniu do osób niepełnosprawnych lub o odmo-
wie ustalenia stopnia niepełnosprawności, które przechowuje się przez okres 1 roku od dnia, w którym decyzja w sprawie
świadczenia albo wydania orzeczenia stała się ostateczna, lub od dnia pozostawienia wniosku o ustalenie prawa do świad-
czenia albo o wydanie orzeczenia bez rozpatrzenia.
13. Informacje, o których mowa w ust. 8, usuwa się niezwłocznie po upływie okresów przechowywania, o których
mowa w ust. 11 i 12.
14.
42
) Minister właściwy do spraw rodziny udostępnia ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych, na je-
go żądanie, dane, o których mowa w ust. 8, w celu niezbędnym do wykonywania zadań analitycznych. Minister właściwy
do spraw finansów publicznych dokonuje pseudonimizacji udostępnionych danych.
Art. 23a. 1. W przypadku gdy osoba uprawniona do świadczeń rodzinnych lub członek rodziny tej osoby przebywa
poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej w państwie, w którym mają zastosowanie przepisy o koordynacji systemów
zabezpieczenia społecznego, organ właściwy przekazuje wniosek wraz z dokumentami wojewodzie.
2. W przypadku przebywania osoby uprawnionej do świadczeń rodzinnych lub członka rodziny tej osoby w dniu wy-
dania decyzji przyznającej świadczenia rodzinne lub po dniu jej wydania poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej
w państwie, o którym mowa w ust. 1, organ właściwy występuje do wojewody o ustalenie, czy w sprawie mają zastosowa-
nie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.
2a. Przepisów ust. 1 i 2 nie stosuje się w przypadku wyjazdu lub pobytu turystycznego, leczniczego lub związanego
z podjęciem przez dziecko kształcenia poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej.
3. W przypadkach, o których mowa w ust. 1 i 2, wojewoda ustala, czy w przekazanej sprawie mają zastosowanie
przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.
40
) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2018 r. poz. 2354 oraz z 2019 r. poz. 60, 303, 577,
730, 924 i 1818.
41
) Zdanie pierwsze ze zmianą wprowadzoną przez art. 71 pkt 2 lit. b ustawy, o której mowa w odnośniku 27.
42
) Dodany przez art. 9 ustawy z dnia 9 listopada 2018 r. o zmianie ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej oraz niektórych innych
ustaw (Dz. U. poz. 2354), która weszła w życie z dniem 2 stycznia 2019 r.
Dziennik Ustaw 31 Poz. 111
28.01.2020
4. W przypadku gdy wojewoda w sytuacji, o której mowa w ust. 1, ustali, że mają zastosowanie przepisy o koordyna-
cji systemów zabezpieczenia społecznego, wydaje decyzję zgodnie z art. 21.
5. W przypadku gdy wojewoda w sytuacji, o której mowa w ust. 2, ustali, że mają zastosowanie przepisy o koordyna-
cji systemów zabezpieczenia społecznego, organ właściwy uchyla decyzję przyznającą świadczenia rodzinne za okres,
w którym osoba podlega ustawodawstwu w zakresie świadczeń rodzinnych w innym państwie, o którym mowa w ust. 1,
w związku ze stosowaniem przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.
6. W przypadku, o którym mowa w ust. 5, wojewoda wydaje decyzję w sprawie świadczeń rodzinnych zgodnie z art. 21
od dnia, w którym osoba podlega ustawodawstwu państwa, o którym mowa w ust. 1, w zakresie świadczeń rodzinnych
w związku ze stosowaniem przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.
7. W przypadku gdy wojewoda ustali, że w sprawie nie mają zastosowania przepisy o koordynacji systemów zabez-
pieczenia społecznego:
1) przekazuje sprawę organowi właściwemu w celu ustalenia prawa do świadczeń rodzinnych w przypadku, o którym
mowa w ust. 1;
2) informuje o tym fakcie organ właściwy w przypadku, o którym mowa w ust. 2.
8. Organ właściwy w przypadku, o którym mowa w ust. 7 pkt 1, ustala prawo do świadczeń rodzinnych od miesiąca
złożenia wniosku, o którym mowa w ust. 1.
9. Wojewoda ustala i dochodzi zwrotu nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych w sprawach, w których mają za-
stosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Przepis art. 30 stosuje się odpowiednio.
10. W przypadku zwrotu przez instytucpaństwa, o którym mowa w ust. 1, nienależnie pobranych świadczeń rodzin-
nych zgodnie z przepisami o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, wojewoda może umorzyć pozostałą kwotę
nienależnie pobranych świadczeń łącznie z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w całości lub części, w szczególności jeśli
pozostała kwota wynika z różnicy kursowej.
Art. 23b. 1. Organ właściwy oraz wojewoda ustalający prawo do świadczeń rodzinnych są obowiązani do samodzielnego
uzyskania lub weryfikacji drogą elektroniczną, za pośrednictwem ministra ciwego do spraw rodziny, lub drogą pisem,
od organów podatkowych lub ministra właściwego do spraw finansów publicznych, organów emerytalno-rentowych oraz
z rejestrów publicznych, w tym z rejestru PESEL, o którym mowa w przepisach o ewidencji ludności, oraz dro elektronicz-
, za pośrednictwem ministra właściwego do spraw rodziny z systemu informacji oświatowej, o którym mowa w przepisach
o systemie informacjiwiatowej, z Centralnego Wykazu Ubezpieczonych, odpowiednio:
1) informacji o dochodzie podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach okreś-
lonych w art. 27, art. 30b, art. 30c, art. 30e i art. 30f ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób
fizycznych, każdego członka rodziny, udzielanych przez naczelnika właściwego urzędu skarbowego, zawierających
dane o wysokości:
a) dochodu,
b) składek na ubezpieczenia społeczne odliczonych od dochodu,
c) należnego podatku;
1a) informacji o dochodzie, o którym mowa w art. 3 pkt 1 lit. c tiret dwudzieste dziewiąte;
2) danych, o których mowa w art. 23 ust. 8 pkt 1 lit. a, b, e, g, h, j, jb, jc oraz l;
3) informacji o wysokości składek na ubezpieczenie zdrowotne, w tym informacji o wysokości składek od poszczegól-
nych płatników i okresach opłacania przez nich tych składek;
4) zaświadczenia lub informacji o zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych;
5) informacji o legitymowaniu się odpowiednim orzeczeniem wydanym na podstawie przepisów ustawy z dnia
27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2019 r.
poz. 1172, 1495, 1696 i 1818), obejmującej następujące dane:
a) datę i rodzaj wydanego orzeczenia,
b) wskazania, o których mowa w art. 6b ust. 3 pkt 7 i 8 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej
i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych,
c) datę powstania niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności,
d) datę złożenia wniosku o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności albo o stopniu niepełnosprawności,
e) okres, na jaki zostało wydane orzeczenie.
Dziennik Ustaw 32 Poz. 111
28.01.2020
2. W przypadku gdy w Elektronicznym Krajowym Systemie Monitoringu Orzekania o Niepełnosprawności znajduje
się więcej niż jedno orzeczenie wydane na podstawie przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodo-
wej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, dotyczące tej samej osoby, informacja, o której mowa w ust. 1
pkt 5, jest przekazywana wyłącznie na podstawie orzeczeń, które potwierdzają prawo do świadczeń rodzinnych.
3. W przypadku braku w Elektronicznym Krajowym Systemie Monitoringu Orzekania o Niepełnosprawności infor-
macji, o której mowa w ust. 1 pkt 5, organ właściwy oraz wojewoda prowadzący postępowanie w sprawie świadczeń ro-
dzinnych wzywają osobę, o której mowa w art. 23 ust. 1, do dołączenia orzeczenia o niepełnosprawności lub o stopniu
niepełnosprawności.
4. W przypadku awarii systemów teleinformatycznych służących do wymiany, drogą elektroniczną, informacji,
o których mowa w ust. 1 pkt 1, 1a, 3, 4 i 5 oraz w art. 23 ust. 8 pkt 1 lit. a, b, e, g, h oraz l, organ właściwy oraz wojewoda
uzyskują te informacje w drodze pisemnej wymiany informacji. Organy podatkowe, organy emerytalno-rentowe oraz pod-
mioty prowadzące rejestry publiczne przekazują te informacje niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 7 dni od
dnia otrzymania wniosku organu właściwego lub wojewody.
5. W przypadku braku możliwości samodzielnego uzyskania przez organ właściwy lub wojewodę informacji lub
zaświadczeń, o których mowa w ust. 1 pkt 1, 1a, 3 i 4 oraz w art. 23 ust. 8 pkt 1 lit. a, b, e, g, h oraz l, z przyczyn nieleżących
po stronie organu właściwego lub wojewody, organ właściwy lub wojewoda wzywają osobę, o której mowa w art. 23 ust. 1,
do dołączenia tych informacji lub zaświadczeń.
6. Minister właściwy do spraw rodziny pozyskuje droelektroniczną informacje niezbędne do ustalenia prawa do
świadczeń rodzinnych od organów emerytalno-rentowych oraz z rejestrów publicznych, w tym z rejestru PESEL, o którym
mowa w przepisach o ewidencji ludności, z systemu informacji oświatowej, o którym mowa w przepisach o systemie in-
formacji oświatowej, z Centralnego Wykazu Ubezpieczonych oraz z wykazu studentów i wykazu osób ubiegających się
o nadanie stopnia doktora będących częśc Zintegrowanego Systemu Informacji o Szkolnictwie Wyższym i Nauce POL-on,
o którym mowa w przepisach o szkolnictwie wyższym i nauce, w celu umożliwienia organom właściwym i wojewodom
weryfikacji prawa do świadczeń rodzinnych, a także w celu monitorowania przez ministra właściwego do spraw rodziny
oraz wojewodę realizacji świadczeń rodzinnych przez organy właściwe lub wojewodów.
7. Minister właściwy do spraw rodziny w celu realizacji zadania, o którym mowa w ust. 6, przekazuje droelektro-
niczną organom emerytalno-rentowym oraz podmiotom prowadzącym rejestry, o których mowa w ust. 6, dane, o których
mowa w art. 23 ust. 8 pkt 1 lit. a, b, e oraz f.
Art. 24. 1. Prawo do świadczeń rodzinnych ustala się na okres zasiłkowy, z wyjątkiem świadczeń, o których mowa
w art. 9, art. 14, art. 15, art. 15a, art. 15b, art. 16, art. 17 i art. 17c.
2.
43
) Prawo do świadczeń rodzinnych ustala się, począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek z prawidłowo
wypełnionymi dokumentami, do końca okresu zasiłkowego.
2a. Jeżeli w okresie trzech miesięcy, licząc od dnia wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia o stop-
niu niepełnosprawności, zostanie złożony wniosek o ustalenie prawa do świadczenia uzależnionego od niepełnospraw-
ności, prawo to ustala się począwszy od miesiąca, w którym złożono wniosek o ustalenie niepełnosprawności lub stopnia
niepełnosprawności.
3. W przypadku ustalania prawa do świadczeń rodzinnych uzależnionych od niepełnosprawności osoby, prawo do
świadczeń rodzinnych ustala się na okres zasiłkowy, chyba że orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o stopniu
niepełnosprawności zostało wydane na czas określony. W tym przypadku prawo do świadczeń rodzinnych ustala się do
ostatniego dnia miesiąca, w którym uywa termin ważnci orzeczenia, nie dłej jednak n do końca okresu zasiłkowego.
3a. (uchylony)
3b. (uchylony)
4. Prawo do zasiłku pielęgnacyjnego lub świadczenia pielęgnacyjnego ustala się na czas nieokreślony, chyba że orze-
czenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o stopniu niepełnosprawności zostało wydane na czas określony. W przypadku
wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia o stopniu niepełnosprawności na czas określony prawo do zasiłku
43
) Utracił moc z dniem 30 października 2007 r. w zakresie, w jakim stanowi, że w wypadku wniosku o przyznanie zasiłku pielęgnacyj-
nego osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 lat, legitymującej się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności
uzyskanym w wyniku rozpoznania przez wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności jej odwołania od orzeczenia
powiatowego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności, prawo do świadczeń rodzinnych ustala się, począwszy od miesiąca,
w którym wpłynął wniosek, na podstawie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 października 2007 r. sygn. akt P 28/07
(Dz. U. poz. 1446).
Dziennik Ustaw 33 Poz. 111
28.01.2020
pielęgnacyjnego lub świadczenia pielęgnacyjnego ustala się do ostatniego dnia miesiąca, w którym upływa termin wności
orzeczenia.
5. Zasiłek rodzinny przysługuje za wrzesień, jeżeli dziecko lub osoba ucząca się legitymujące się orzeczeniem
o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności po ukończeniu nauki w szkole zostały przyjęte, w tym samym
roku kalendarzowym, do szkoły wyższej.
6. W razie utraty dochodu prawo do świadczeń rodzinnych ustala się od pierwszego miesiąca następującego po mie-
siącu, w którym nastąpiła utrata dochodu, nie wcześniej jednak niż od miesiąca złożenia wniosku.
6a. W przypadku przyznania świadczeń rodzinnych po uwzględnieniu utraty dochodu z tytułu zatrudnienia lub innej
pracy zarobkowej lub dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej, po upływie 3 miesięcy, licząc od dnia utraty
dochodu, ustalone prawo do świadczeń rodzinnych weryfikuje się z uwzględnieniem art. 5 ust. 4c. Przepisy art. 25 ust. 1
stosuje się.
7. W przypadku gdy uzyskanie dochodu powoduje utratę prawa do świadczeń rodzinnych lub obniżenie ich wysoko-
ści, świadczenia nie przysługują lub przysługują w niższej wysokości od miesiąca następującego po pierwszym miesiącu
od miesiąca, w którym nastąpiło uzyskanie dochodu.
9. Prawo do świadczenia rodzicielskiego ustala się, począwszy od miesiąca urodzenia lub przysposobienia dziecka,
a w przypadku osób, o których mowa w art. 17c ust. 1 pkt 2 i 3, od miesiąca objęcia dziecka opieką, jeżeli wniosek
o ustalenie prawa do świadczenia rodzicielskiego został złożony w terminie 3 miesięcy, licząc od dnia urodzenia lub przy-
sposobienia dziecka, a w przypadku osób, o których mowa w art. 17c ust. 1 pkt 2 i 3, od dnia objęcia dziecka opieką.
W przypadku złożenia wniosku po terminie, nie później jednak niż w okresach, o których mowa w art. 17c ust. 3, prawo do
świadczenia rodzicielskiego ustala się, począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek.
10. W przypadku, o którym mowa w art. 17c ust. 2, termin 3 miesięcy, o którym mowa w ust. 9, jest liczony od dnia
skrócenia okresu pobierania świadczenia rodzicielskiego, śmierci matki dziecka lub porzucenia dziecka przez matkę.
Art. 24a. 1. W przypadku złożenia nieprawidłowo wypełnionego wniosku podmiot realizujący świadczenia wzywa
pisemnie osobę ubiegającą się o świadczenia do poprawienia lub uzupełnienia wniosku w terminie 14 dni od dnia otrzyma-
nia wezwania. Niezastosowanie się do wezwania skutkuje pozostawieniem wniosku bez rozpatrzenia.
2. W przypadku gdy osoba złoży wniosek bez wymaganych dokumentów, podmiot realizujący świadczenia przyjmuje
wniosek i wyznacza termin nie krótszy niż 14 dni i nie dłuższy niż 30 dni na uzupełnienie brakujących dokumentów. Nie-
zastosowanie się do wezwania skutkuje pozostawieniem wniosku bez rozpatrzenia.
3. W przypadku gdy przyczyną niedostarczenia wymaganego dokumentu przez osobę składającą wniosek jest niewy-
danie dokumentu przez właściwą instytucję w ustawowo określonym, w odrębnych przepisach, terminie oraz osoba może
to udokumentować, świadczenia przysługują począwszy od miesiąca, w którym wniosek został złożony.
4. W przypadku gdy osoba samotnie wychowująca dziecko, której prawo do świadczeń rodzinnych w stosunku
do danego dziecka uzależnione jest od ustalenia na rzecz tego dziecka od jego rodzica świadczenia alimentacyjnego
na podstawie tytułu wykonawczego pochodzącego lub zatwierdzonego przez sąd, złoży wniosek o ustalenie prawa
do świadczeń i nie dołączy do wniosku tego tytułu wykonawczego, podmiot realizujący świadczenia rodzinne przyjmuje
wniosek i, w zakresie ustalenia prawa do świadczeń rodzinnych w stosunku do tego dziecka, wyznacza termin 3 miesięcy na
dostarczenie tytułu wykonawczego. W przypadku dostarczenia tytułu wykonawczego lub innych dokumentów
poświadczających okoliczności, o których mowa odpowiednio w art. 7 pkt 5 lit. ae lub w art. 15b ust. 4 pkt 2 lit. ae,
w wyznaczonym terminie, świadczenia rodzinne przysługują od miesiąca złożenia wniosku, jeżeli spełnione pozostałe
warunki uprawniające do świadczeń. Niezastosowanie s do wezwania skutkuje pozostawieniem wniosku bez rozpatrzenia.
5. W przypadku gdy osoba samotnie wychowująca dziecko nie dostarczy, w terminie, o którym mowa w ust. 4, tytułu
wykonawczego pochodzącego lub zatwierdzonego przez sąd, potwierdzającego ustalenie na rzecz dziecka od jego rodzica
świadczenia alimentacyjnego, ponieważ sąd wydał postanowienie w przedmiocie odmowy udzielenia zabezpieczenia
w sprawie o alimenty, bieg terminu, o którym mowa w ust. 4, ulega zawieszeniu do dnia dostarczenia tytułu wykonawczego
lub innych dokumentów poświadczających okoliczności, o których mowa odpowiednio w art. 7 pkt 5 lit. ae lub w art. 15b
ust. 4 pkt 2 lit. ae.
Dziennik Ustaw 34 Poz. 111
28.01.2020
6. W przypadku, o którym mowa w ust. 5, świadczenia rodzinne przysługują:
1) od miesiąca złożenia wniosku, nie wcześniej n od miesiąca, od którego rodzic zost zobowiązany do zapłaty ali-
menw, jeżeli spełnione pozostałe warunki uprawniające do świadcz w przypadku dostarczenia tytułu wyko-
nawczego;
2) od miesiąca złożenia wniosku, jeżeli spełnione pozostałe warunki uprawniające do świadczeń w przypadku
dostarczenia dokumentów poświadczających okoliczności, o których mowa odpowiednio w art. 7 pkt 5 lit. ae lub
w art. 15b ust. 4 pkt 2 lit. ae.
Art. 25. 1. W przypadku wystąpienia zmian w liczbie członków rodziny, uzyskania dochodu lub innych zmian mają-
cych wpływ na prawo do świadczeń rodzinnych, w tym na wysokość otrzymywanych świadczeń, osoba, o której mowa
w art. 23 ust. 1, jest obowiązana do niezwłocznego powiadomienia o tym organu właściwego wypłacającego świadczenia
rodzinne.
2. W przypadku gdy w okresie zasiłkowym dziecko osiągnęło wiek powodujący przejście do następnej grupy wieko-
wej, zasiłek rodzinny wypłaca się w wysokości odpowiadającej nowej grupie wiekowej dziecka, od miesiąca następującego
po miesiącu, w którym nastąpiła ta zmiana.
3. Osoby otrzymujące świadczenia rodzinne, instytucje publiczne i organizacje pozarządowe są obowiązane do udzie-
lania, na żądanie organu właściwego lub wojewody, wyjaśnień oraz informacji co do okoliczności mających wpływ na
prawo do świadczeń rodzinnych.
Art. 25a. (uchylony)
Art. 26. 1. Świadczenia rodzinne wypłaca się w okresach miesięcznych.
2. (uchylony)
2a. Wnioski w sprawie ustalenia prawa do świadczeń rodzinnych na nowy okres zasiłkowy przyjmowane od dnia
1 sierpnia danego roku, a w przypadku wniosków składanych drogą elektroniczną – od dnia 1 lipca danego roku.
3. W przypadku gdy osoba ubiegająca się o świadczenia rodzinne na nowy okres zasiłkowy złoży wniosek wraz
z wymaganymi dokumentami do dnia 31 sierpnia, ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych oraz wypłata przysługujących
świadczeń następuje do dnia 30 listopada.
4. W przypadku gdy osoba ubiegająca się o świadczenia rodzinne na nowy okres zasiłkowy złoży wniosek wraz z wyma-
ganymi dokumentami od dnia 1 września do dnia 31 października, ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych oraz wypłata
przysługujących świadczeń następuje do dnia 31 grudnia.
4a. W przypadku gdy osoba ubiegająca się o świadczenia rodzinne na nowy okres zasiłkowy złoży wniosek wraz
z wymaganymi dokumentami w okresie od dnia 1 listopada do dnia 31 grudnia danego roku, ustalenie prawa do świadczeń
rodzinnych oraz wypłata przysługujących świadczeń następuje do ostatniego dnia lutego następnego roku.
5. Wniosek o dodatek, o którym mowa w art. 9, składa się do ukończenia przez dziecko pierwszego roku życia.
6. Podmiot realizujący świadczenia rodzinne jest obowiązany poinformow osoby ubiegające się o świadczenia
rodzinne o terminach składania wniosków, o których mowa w ust. 3 i 4 oraz w art. 24.
Art. 27. 1. W przypadku zbiegu prawa rodziców, opiekunów faktycznych dziecka lub opiekunów prawnych dziecka
do świadczeń rodzinnych świadczenia te wypłaca się temu z rodziców, opiekunów faktycznych dziecka lub opiekunów
prawnych dziecka, który pierwszy złożył wniosek.
2. Jeżeli dziecko nie pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z obojgiem rodziców, świadczenia rodzinne
wypłaca się temu z rodziców, pod którego opieką dziecko się znajduje.
3. W przypadku zbiegu prawa do zasiłku rodzinnego z prawem do walutowego dodatku rodzinnego przysługującego
pracownikom polskich placówek dyplomatycznych i urzędów konsularnych przysługuje prawo do jednego wybranego
świadczenia.
4. W razie zbiegu uprawnień do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opie-
kuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, przysługującego
więcej niż jednej osobie sprawującej opiekę nad osobą lub osobami wymagającymi opieki przyznaje się tylko jedno świad-
czenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy albo zasiłek dla opiekuna osobie, która pierwsza złożyła wniosek.
Dziennik Ustaw 35 Poz. 111
28.01.2020
5. W przypadku zbiegu uprawnień do następujących świadczeń:
1) świadczenia rodzicielskiego lub
2) świadczenia pielęgnacyjnego, lub
3) specjalnego zasiłku opiekuńczego, lub
4) dodatku do zasiłku rodzinnego, o którym mowa w art. 10, lub
5) zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasw dla opiekunów
przysługuje jedno z tych świadczeń wybrane przez osobę uprawnioną – także w przypadku gdy świadczenia te przysługu-
ją w związku z opieką nad różnymi osobami.
Art. 28. 1. Organ właściwy lub wojewoda odmawiają przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego lub specjal-
nego zasiłku opiekuńczego, jeżeli osoba ubiegająca się o to świadczenie lub ten zasiłek uniemożliwi przeprowadzenie
wywiadu, o którym mowa odpowiednio w art. 23 ust. 4aa lub 4e, lub nie udzieli podczas tego wywiadu wyjaśnień co do
okoliczności objętych wywiadem.
2. Wypłata świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego podlega wstrzymaniu, jeżeli osoba
otrzymująca to świadczenie lub ten zasiłek uniemożliwiła przeprowadzenie wywiadu, o którym mowa w art. 23 ust. 4aa, 4e
lub 4f, lub nie udzieliła podczas tego wywiadu wyjaśnień.
3. Wstrzymuje się wypłatę świadczeń rodzinnych, jeżeli osoba, o której mowa w art. 23 ust. 1, odmówiła udzielenia lub
nie udzieliła, w wyznaczonym terminie, wyjaśnień co do okoliczności mających wpływ na prawo do świadczeń rodzinnych.
4. W przypadku przeprowadzenia wywiadu lub udzielenia wyjaśnień, o których mowa w ust. 2 i 3, świadczenia
rodzinne wypłaca się od miesiąca, w którym przeprowadzono wywiad lub wpłynęły wyjaśnienia, do końca okresu zasiłko-
wego, jeżeli osoba spełnia warunki określone w ustawie.
5. Wstrzymuje się wypłatę świadczeń rodzinnych, jeżeli osoba, o której mowa w art. 23 ust. 1, nie podejmuje świad-
czeń rodzinnych przez trzy kolejne miesiące kalendarzowe.
6. W przypadku zgłoszenia się osoby po upływie trzech miesięcy wypłaca się jej świadczenia za cały okres wstrzy-
mania, jeżeli osoba spełnia warunki określone w ustawie.
7. Jeżeli wznowienie wypłaty wstrzymanych świadczeń rodzinnych nie nastąpi do końca okresu zasiłkowego, prawo
do świadczeń rodzinnych wygasa.
Art. 29. 1.
44
) Podmiot realizujący zadania w zakresie świadczeń rodzinnych przetwarza, w zakresie określonym
w ustawie, dane osobowe osoby, o której mowa w art. 23 ust. 1, oraz członków jej rodziny.
1a.
45
) Dane osobowe, o których mowa w ust. 1, podlegają zabezpieczeniom zapobiegającym nadużyciom lub nie-
zgodnemu z prawem dostępowi lub przekazaniu polegającym co najmniej na:
1) dopuszczeniu do przetwarzania danych osobowych wyłącznie osób posiadających pisemne upownienie wydane
przez administratora danych;
2) pisemnym zobowiązaniu osób upoważnionych do przetwarzania danych osobowych do zachowania ich w poufności.
1b.45) Dane osobowe, o których mowa w ust. 1, zabezpiecza się w sposób odpowiedni do zagrożeń i ryzyka wystąpie-
nia sytuacji, o których mowa w ust. 1a, w tym w szczególności biorąc pod uwagę, czy dane osobowe przetwarzane
w sposób zautomatyzowany czy też w inny sposób niż zautomatyzowany, oraz z uwzględnieniem zapewnienia kontroli nad
tym, jakie dane osobowe, kiedy i przez kogo były przetwarzane.
1c.45) Osoby przetwarzające dane osobowe, o których mowa w ust. 1, są obowiązane do zachowania ich w poufności.
2. Pracodawcy, właściwe jednostki organizacyjne podległe Ministrowi Obrony Narodowej, ministrowi właściwemu
do spraw wewnętrznych, Szefowi Agencji Wywiadu, Szefowi Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Ministrowi Spra-
wiedliwości, podmioty wypłacające uposażenie osobom w stanie spoczynku lub uposażenie rodzinne, jednostki, które
zawarły umowę agencyjną lub umowę zlecenia albo umowę o świadczenie usług, rolnicze spółdzielnie produkcyjne, właś-
ciwe organy finansowe, organy emerytalne lub rentowe, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, zwany dalej „Zakładem”, Kasa
Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego oraz urzędy administracji rządowej i samorządowej obowiązani wydawza-
świadczenia niezbędne do ustalenia prawa do świadczeń rodzinnych. Wydawanie zaświadczeń jest wolne od opłat.
44
) Ze zmianą wprowadzoną przez art. 71 pkt 3 lit. a ustawy, o której mowa w odnośniku 27.
45
) Dodany przez art. 71 pkt 3 lit. b ustawy, o której mowa w odnośniku 27.
Dziennik Ustaw 36 Poz. 111
28.01.2020
Art. 30. 1. Osoba, która pobrała nienależnie świadczenia rodzinne, jest obowiązana do ich zwrotu.
2. Za nienależnie pobrane świadczenia rodzinne uważa się:
1) świadczenia rodzinne wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie, zawieszenie prawa do świad-
czeń rodzinnych lub zmniejszenie wysokości przysługujących świadczeń rodzinnych albo wstrzymanie wypłaty
świadczeń rodzinnych w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca te świadczenia była pouczona o braku prawa
do ich pobierania;
1a) świadczenia rodzinne wypłacone w związku z zastosowaniem przepisów o utracie i uzyskaniu dochodu po ustale-
niu, że wystąpiły okoliczności, o których mowa w art. 5 ust. 4c;
2) świadczenia rodzinne przyznane lub wypłacone na podstawie fałszywych zeznań lub dokumentów albo w innych
przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd przez osobę pobierającą te świadczenia;
3) świadczenia rodzinne wypłacone w przypadku, o którym mowa w art. 23a ust. 5, za okres od dnia, w którym osoba
stała się uprawniona do świadczeń rodzinnych w innym państwie w związku ze stosowaniem przepisów o koordynacji
systemów zabezpieczenia społecznego, do dnia wydania decyzji o uchyleniu decyzji przyznającej świadczenia ro-
dzinne;
4) świadczenia rodzinne przyznane na podstawie decyzji, której następnie stwierdzono nieważność z powodu jej wyda-
nia bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa albo świadczenie rodzinne przyznane na podstawie
decyzji, która została następnie uchylona w wyniku wznowienia postępowania i osobie odmówiono prawa do świad-
czenia rodzinnego;
5) świadczenia rodzinne wypłacone osobie innej niż osoba, która została wskazana w decyzji przyznającej świadczenia
rodzinne, z przyczyn niezależnych od organu, który wydał tę decyzję.
2a. (uchylony)
2b. Od kwot nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych, o których mowa w ust. 2 pkt 13 i 5, naliczane odsetki
ustawowe za opóźnienie.
3. Należności z tytułu nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat, licząc od
dnia, w którym decyzja o ustaleniu i zwrocie nienależnie pobranych świadczeń stała się ostateczna.
4. Bieg przedawnienia przerywa:
1) odroczenie terminu płatności należności,
2) rozłożenie spłaty należności na raty,
3) zastosowanie środka egzekucyjnego, o którym dłużnik został powiadomiony
przy czym po przerwaniu biegu terminu przedawnienia biegnie on na nowo odpowiednio od dnia następującego po dniu
odroczenia terminu płatności należności, rozłożenia spłaty należności na raty lub zastosowania środka egzekucyjnego,
o którym dłużnik został powiadomiony.
5. Decyzja o ustaleniu i zwrocie nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych nie jest wydawana, jeżeli od terminu
ich pobrania upłynęło więcej niż 10 lat.
6. Kwoty nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych ustalone ostateczną decyzją podlegają potrąceniu z wypła-
canych świadczeń rodzinnych, wypłacanych zasiłków dla opiekunów, o których mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r.
o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, oraz wypłacanego świadczenia wychowawczego.
7. Nienależnie pobrane świadczenia rodzinne podlegają egzekucji w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym
w administracji.
8. Kwoty nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych podlegają zwrotowi łącznie z odsetkami ustawowymi za
opóźnienie na rachunek bankowy wskazany przez organ właściwy. Odsetki naliczane od pierwszego dnia miesiąca na-
stępującego po dniu wypłaty świadczeń rodzinnych do dnia spłaty.
9. Organ właściwy, który wydał decyzję w sprawie nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych, może umorzyć kwo-
nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych łącznie z odsetkami w całości lub w części, odroczyć termin płatności albo
rozłożyć na raty, jeżeli zachodzą szczególnie uzasadnione okoliczności dotyczące sytuacji rodziny.
10. W przypadku zwrotu nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych w formie czeku, nie realizuje się czeku, gdy
kwota zwrotu jest niższa niż koszty obsługi czeku.
11. W przypadku śmierci osoby, która pobra nienależnie świadczenia rodzinne, należności, o których mowa w ust. 2
i 8, wygasają.
Dziennik Ustaw 37 Poz. 111
28.01.2020
Art. 30a. 1. Podmiot prowadzący rachunek płatniczy oraz bank i spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa pro-
wadzące rachunek inny niż płatniczy, a także wydawca instrumentu płatniczego obowiązani zwrócić z tych rachunków
organowi właściwemu na jego wniosek kwoty świadczeń rodzinnych przekazane po dniu śmierci osoby uprawnionej na ten
rachunek albo instrument płatniczy.
2. Podmiot prowadzący rachunek płatniczy oraz bank i spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa prowadzące
rachunek inny niż płatniczy, a także wydawca instrumentu płatniczego są zwolnieni od wypłaty pełnej lub częściowej kwo-
ty, o której mowa w ust. 1, jeżeli przed otrzymaniem wniosku organu właściwego dokonali z tych rachunków wypłat innym
osobom i te wypłaty nie pozwalają zrealizowwniosku w całości lub części, oraz w terminie 30 dni od dnia otrzymania
wniosku poinformują o tym ten organ, wraz ze wskazaniem osób, które pobrały wypłaty.
3. Zwrot kwot świadcz rodzinnych, o krym mowa w ust. 1, uznaje s za zwrot świadczeń nienależnie pobranych.
Art. 31. Jeżeli odmowa przyznania świadczeń rodzinnych lub ustalenie ich wysokości były następstwem błędu pod-
miotu realizującego zadania w zakresie świadczeń rodzinnych, wypłata świadczeń rodzinnych może nastąpić za 3 lata
wstecz, licząc od dnia zawiadomienia o popełnieniu błędu lub dnia wydania decyzji prostującej błąd z urzędu.
Art. 32. 1. Organ właściwy oraz wojewoda mogą bez zgody strony zmienić lub uchylić ostateczną decyzję admini-
stracyjną, na mocy której strona nabyła prawo do świadczeń rodzinnych, jeżeli uległa zmianie sytuacja rodzinna lub do-
chodowa rodziny mająca wpływ na prawo do świadczeń rodzinnych, członek rodziny nabył prawo do świadczeń rodzin-
nych w innym państwie w związku ze stosowaniem przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, osoba
nienależnie pobrała świadczenie rodzinne lub wystąpiły inne okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń.
1a. Zmiana decyzji na korzyść strony nie wymaga jej zgody.
1b. Wszczęcie postępowania w sprawie zmiany decyzji ustalającej prawo do świadczeń rodzinnych na korzyść strony,
w zakresie zmiany wysokości świadczeń, następuje z urzędu.
1c. Wszczęcie postępowania, o którym mowa w ust. 1b, nie wymaga zawiadomienia strony.
1d. Decyzje przyznające świadczenia rodzinne oraz decyzje w sprawie zmiany wysokości świadczeń rodzinnych na
korzyść strony są natychmiast wykonalne.
2. W sprawach nieuregulowanych w niniejszej ustawie stosuje się przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r.
Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2018 r. poz. 2096 oraz z 2019 r. poz. 60, 730 i 1133).
Art. 32a. Minister właściwy do spraw rodziny może przekazyw na wskazany we wniosku o ustalenie prawa do
świadczeń rodzinnych adres poczty elektronicznej informacje związane z uprawnieniami dla rodzin.
Rozdział 7
Finansowanie świadczeń rodzinnych
Art. 33. 1. Do finansowania świadczeń rodzinnych mają zastosowanie przepisy o finansach publicznych.
2. Świadczenia rodzinne i koszty ich obsługi, składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z ubezpieczenia społecz-
nego oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne są finansowane w formie dotacji celowej z budżetu państwa.
2a. Koszty obsługi, o których mowa w ust. 2, w przypadku organu właściwego wynoszą:
1) 3% otrzymanej dotacji na świadczenia rodzinne, o których mowa w art. 2 pkt 1, 2 i 4, oraz składki na ubezpieczenia
emerytalne i rentowe z ubezpieczenia społecznego, nie mniej jednak niż 6000,00 zł rocznie;
2) 30,00 zł od wydanej decyzji administracyjnej w sprawie świadczenia rodzicielskiego.
2b. Zwroty nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych w trakcie danego roku budżetowego nie mają wpływu na
wysokość kosztów obsługi, o których mowa w ust. 2a.
2c. Organ właściwy oraz wojewoda sporządzają sprawozdania rzeczowo-finansowe z wykonywania zadań z zakresu
świadczeń rodzinnych.
2d. Organ właściwy przekazuje sprawozdania, o których mowa w ust. 2c, właściwemu miejscowo wojewodzie.
2e. Wojewoda sporządza zbiorcze sprawozdanie rzeczowo-finansowe z wykonywania zadań z zakresu świadczeń
rodzinnych, w tym uwzględniające wykonywanie przez niego zadań z zakresu świadczeń rodzinnych, i przekazuje je mini-
strowi właściwemu do spraw rodziny.
3. Minister ciwy do spraw rodziny określi, w drodze rozporządzenia, sposób sporządzania sprawozdań rzeczowo-
-finansowych z wykonywania zadań z zakresu świadczeń rodzinnych oraz terminy i sposób ich przekazywania, uwzględ-
niając potrzebę zapewnienia skutecznej realizacji zad z zakresu świadczeń rodzinnych finansowanych z budżetu państwa.
4. Sprawozdania rzeczowo-finansowe z wykonywania zadań z zakresu świadczeń rodzinnych przekazywane zgodnie
z wzorami udostępnionymi, drogą elektroniczną, przez ministra właściwego do spraw rodziny.
Dziennik Ustaw 38 Poz. 111
28.01.2020
Rozdział 8
Zmiany w przepisach obowiązujących
Art. 3446. (pominięte)
Rozdział 9
Przepisy przejściowe i dostosowujące
Art. 47. 1. W okresie od dnia 1 maja 2004 r. do dnia 31 sierpnia 2006 r. wysokość miesięcznego zasiłku rodzinnego
wynosi:
1) 43,00 zł na pierwsze i drugie dziecko;
2) 53,00 zł na trzecie dziecko;
3) 66,00 zł na czwarte i kolejne dziecko.
2. W okresie od dnia 1 maja 2004 r. do dnia 31 sierpnia 2005 r. prawo do świadczeń rodzinnych ustala się na podsta-
wie dochodu uzyskanego przez rodzinę w roku kalendarzowym 2002.
Art. 48. 1. Do dnia przekazania organowi właściwemu realizacji zadań w zakresie świadczeń rodzinnych wniosek
o ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych oraz ich wypłatę składa się odpowiednio do podmiotów, o których mowa w ust. 2
pkt 2 i art. 49 ust. 1 pkt 2.
2. W okresie od dnia 1 maja 2004 r. do dnia 31 sierpnia 2005 r. świadczenia rodzinne przyznają i wypłacają:
1) zasiłek rodzinny, o którym mowa w art. 6, oraz dodatki do zasiłku rodzinnego, o których mowa w art. 915, a także
zasiłek pielęgnacyjny i świadczenie pielęgnacyjne – organ właściwy:
a) osobom bezrobotnym oraz osobom pobierającym zasiłek przedemerytalny lub świadczenie przedemerytalne,
b) osobom, którym do dnia wejścia w życie ustawy zasiłki rodzinne i pielęgnacyjne przyznawały i wypłacały ośrod-
ki pomocy społecznej,
c) osobom ubiegającym się o dodatki, o których mowa w art. 1012, lub o świadczenie pielęgnacyjne, o którym
mowa w art. 17,
d) osobom zatrudnionym lub wykonującym pracę na podstawie umowy zlecenia lub umowy agencyjnej u pracodaw-
cy zatrudniającego w dniu 31 marca 2004 r. nie więcej niż 4 pracowników,
e) osobom, którym wypłacane za okres po ustaniu zatrudnienia zasiłki z ubezpieczenia społecznego w razie
choroby i macierzyństwa,
f) posłom i senatorom,
g) osobom, którym po dniu wejścia w życie ustawy ustalone zostało prawo do emerytury, renty, renty rodzinnej,
renty socjalnej lub uposażenia rodzinnego;
2) zasiłek rodzinny, o którym mowa w art. 6, oraz dodatki, o których mowa w art. 9 i 1315, a także zasiłki piegnacyjne:
a) pracodawcy zatrudniający w dniu 31 marca 2004 r. co najmniej 5 pracowników swoim pracownikom w czasie
trwania ich zatrudnienia oraz osobom wykonującym pracę na podstawie umowy zlecenia lub umowy agencyjnej,
b) właściwe jednostki organizacyjne podległe Ministrowi Obrony Narodowej, ministrowi właściwemu do spraw
wewnętrznych, Szefowi Agencji Wywiadu, Szefowi Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Ministrowi
Sprawiedliwości – żołnierzom lub funkcjonariuszom tych służb,
c) Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego osobom podlegającym ubezpieczeniu społecznemu rolników,
d) Zakład:
osobom ubezpieczonym innym niż wymienione w lit. a–c prowadzącym pozarolniczą działalność i osobom
z nimi współpracującym oraz duchownym,
osobom, którym wypłacał emeryturę, rentę, rentę socjalną albo rentę rodzinną, do dnia wejścia w życie ustawy,
e) rolnicze spółdzielnie produkcyjne conkom, jeżeli obowzane do wyaty świadczeń rodzinnych pracownikom,
f) jednostki, które zawarły umowę agencyjną lub umowę zlecenia, jeżeli obowiązane do wypłaty świadczeń
rodzinnych pracownikom,
g) właściwe organy emerytalne lub rentowe osobom, którym wypłacały emerytury, renty, renty rodzinne lub uposa-
żenia rodzinne, do dnia wejścia w życie ustawy.
Dziennik Ustaw 39 Poz. 111
28.01.2020
3. Podmioty realizujące zadania z zakresu świadczeń rodzinnych, o których mowa w ust. 2 pkt 1 i pkt 2 lit. bd oraz g,
świadczenia rodzinne przyznają w drodze decyzji administracyjnej.
4. Do dnia przekazania organowi właściwemu realizacji zadań z zakresu świadczeń rodzinnych podmioty, o których
mowa w ust. 2 pkt 2 i art. 49 ust. 1 pkt 2, wypłacają świadczenia rodzinne w dotychczasowych terminach wypłaty zasiłków
rodzinnych, pielęgnacyjnych i wychowawczych.
5. Do dnia przekazania organowi właściwemu realizacji zadań z zakresu świadczeń rodzinnych zadania te są finanso-
wane z budżetu państwa.
Art. 48a. W okresie od dnia 1 maja 2004 r. do dnia 31 grudnia 2004 r. koszty obsługi, o których mowa w art. 33
ust. 2, stanowią 2% wydatków na świadczenia rodzinne.
Art. 48b. Świadczenia rodzinne przysługujące za maj 2004 r. wypłaca się nie później niż do dnia 15 czerwca 2004 r.
Art. 49. 1. W okresie od dnia 1 września 2005 r. do dnia 31 sierpnia 2006 r. świadczenia rodzinne przyznają i wypła-
cają:
1) zasiłek rodzinny, o którym mowa w art. 6, oraz dodatki, o których mowa w art. 915, a także zasiłki pielęgnacyjne
i świadczenie pielęgnacyjne – organ właściwy;
2) zasiłek rodzinny, o którym mowa w art. 6, oraz dodatki do zasiłku rodzinnego, o których mowa w art. 9, 13 i 14,
a także zasiłki pielęgnacyjne, pracodawcy zatrudniający w dniu 31 lipca 2005 r. co najmniej 20 pracowników
swoim pracownikom w czasie trwania ich zatrudnienia oraz osobom wykonującym pracę na podstawie umowy zlece-
nia lub umowy agencyjnej.
2. Przepis art. 48 ust. 5 stosuje się odpowiednio.
3. W przypadku ubiegania się o dodatek, o którym mowa w art. 15, świadczenia rodzinne wypłaca organ właściwy.
4. Świadczenia rodzinne przysługujące danej rodzinie wypłaca jeden podmiot realizujący te świadczenia.
Art. 49a. Organ właściwy, po dniu wejścia w życie ustawy, przyznaje i wypłaca świadczenia rodzinne osobie ubiegającej
się o dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej. Przepisy art. 20 i 50 stosuje s
odpowiednio.
Art. 50. 1. W przypadku zmiany podmiotu realizującego świadczenia rodzinne obowiązek poinformowania o tym
fakcie osoby otrzymującej świadczenie spoczywa na podmiocie dotychczas je realizującym. Obowiązek ten dotyczy rów-
nież podmiotów realizujących zasiłki rodzinne, pielęgnacyjne lub wychowawcze do dnia wejścia w życie ustawy.
2. W przypadku gdy zmiana podmiotu realizującego świadczenia rodzinne następuje wskutek zmiany w sytuacji oso-
by otrzymującej świadczenie rodzinne, w szczególności gdy wiąże się ze zmianą miejsca zatrudnienia lub przejściem na
emeryturę, rentę, uposażenie rodzinne lub rentę rodzinną, realizację świadczeń rodzinnych przejmuje organ właściwy.
3. W przypadku, o którym mowa w ust. 2, podmiot realizujący świadczenia rodzinne jest obowiązany do niezwłocz-
nego przekazania organowi właściwemu posiadanej dokumentacji dotyczącej osoby otrzymującej świadczenia rodzinne.
Podmiot realizujący świadczenia rodzinne pozostawia w swoich aktach poświadczone przez siebie za zgodność z orygi-
nałem kopie dokumentów.
4. Osobie niewymienionej w art. 48 i 49 uprawnionej do świadcz rodzinnych świadczenie przyznaje organ właściwy.
Art. 51. (pominięty)
Art. 51a. (pominięty)
Art. 52. Do dnia przekazania organowi właściwemu realizacji zadań w zakresie świadczeń rodzinnych kwoty świad-
czeń rodzinnych wypłaconych przez pracodawców, a także przez jednostki, które zawarły umowę agencyjną lub umowę
zlecenia, zalicza się na poczet należnych składek na ubezpieczenia społeczne, z wyjątkiem świadczeń, których wypłata
została uznana, w drodze decyzji, za bezpodstawną.
Art. 53. 1. Osoba, której świadczenia rodzinne wypłaca pracodawca, rolnicza spółdzielnia produkcyjna lub jednostka,
która zawarła umowę agencyjną lub umowę zlecenia, może wystąpić z wnioskiem do Zakładu o ustalenie prawa do tych
świadczeń i o wydanie decyzji.
2. Z wnioskiem o ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych i o wydanie decyzji może wystąpić do Zaadu także praco-
dawca, rolnicza spółdzielnia produkcyjna lub kierownik jednostki, o której mowa w ust. 1.
Dziennik Ustaw 40 Poz. 111
28.01.2020
Art. 54. 1. Do dnia przekazania organowi właściwemu realizacji zadań w zakresie świadcz rodzinnych Zakład kontro-
luje pracodawców, rolnicze spółdzielnie produkcyjne oraz jednostki, które zawarły umowę agencyjną lub umowę zlecenia,
w zakresie prawidłowości prowadzonego postępowania w sprawie przyznawania i wypłacania świadczeń rodzinnych.
2. Do dnia przekazania organowi właściwemu realizacji zadań w zakresie świadczeń rodzinnych pracodawcy, rolnicze
spółdzielnie produkcyjne lub jednostki, które zawarły umowę agencyjną lub umowę zlecenia, wypłacający świadczenia
rodzinne są obowiązani do:
1) prowadzenia dokumentacji dotyczącej wypłat świadczeń rodzinnych;
2) występowania do oddziału Zakładu o ustalenie uprawnień w przypadkach wątpliwych;
3) okazywania lub przedstawiania do wglądu wszystkich dokumentów dotyczących wypłaty świadczeń rodzinnych
organom kontrolnym Zakładu oraz innym organom uprawnionym do kontroli oraz udzielania w tych sprawach nie-
zbędnych wyjaśnień i informacji;
4) podejmowania lub wstrzymywania wypłaty na polecenie Zakładu.
3. Organ właściwy, Zakład, Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego oraz organy emerytalne lub rentowe reali-
zujące świadczenia rodzinne są obowiązane do prowadzenia dokumentacji postępowania w sprawie przyznawania i wypła-
cania świadczeń rodzinnych.
Art. 55. 1. Do dnia przekazania organowi właściwemu zadań w zakresie realizacji świadczeń rodzinnych kontrola
prawidłowości przyznawania i wypłacania świadczeń rodzinnych należy do organu uprawnionego do wydania decyzji.
2. W razie powzięcia wątpliwości organ uprawniony do wydania decyzji może wezw osobę, której przyznano
świadczenia rodzinne, do złożenia dodatkowych wyjaśnień i udokumentowania dochodów.
3. Organ, który wydał decyzję w sprawie nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych, może umorzyć kwoty nie-
należnie pobranych świadczeń w całości lub w części, odroczyć ich termin płatności albo rozłożyć je na raty, jeżeli zacho-
dzą szczególnie uzasadnione okoliczności.
4. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, tryb przekazywania
przez Zakład, Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, inne organy emerytalne lub rentowe oraz inne podmioty wy-
dające decyzje w sprawie świadczeń rodzinnych dokumentacji dotyczącej nienależnie pobranych zasiłków rodzinnych,
piegnacyjnych i wychowawczych oraz świadczeń rodzinnych. Przepisy rozporządzenia powinny zapewnić sprawne i płynne
wprowadzenie w życie nowego systemu świadczeń rodzinnych.
Dziennik Ustaw 41 Poz. 111
28.01.2020
Art. 56. 1. Do dnia przekazania organowi właściwemu zadań w zakresie realizacji świadczeń rodzinnych od decyzji
oddziału Zakładu, Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego oraz innego właściwego organu emerytalnego lub
rentowego przysługuje odwołanie w terminie i na zasadach przewidzianych dla świadczeń z ubezpieczenia społecznego,
określonych w ustawie z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2019 r. poz. 1460, z źn.
zm.
46
)).
2. Do dnia przekazania organowi właściwemu zadań w zakresie realizacji świadczeń rodzinnych odwołanie od decyzji
jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej, ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych,
Szefowi Agencji Wywiadu, Szefowi Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Ministrowi Sprawiedliwości następuje
w trybie ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego.
Art. 56a. 1. Dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu urodzenia dziecka przysługuje na dziecko urodzone w okresie od
dnia 1 kwietnia 2004 r. do dnia 30 kwietnia 2004 r., jeżeli rodzina spełnia warunki określone w ustawie.
2. Dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu urodzenia dziecka nie przysługuje, jeżeli przed dniem 1 maja 2004 r. został
na dziecko przyznany jednorazowy zasiłek macierzyński, przysługujący na podstawie przepisów o pomocy społecznej lub
jednorazowy zasiłek z tytułu urodzenia dziecka przysługujący na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolni-
ków.
3. Osoba ubiegająca się o dodatek, o którym mowa w ust. 1, do wniosku o zasiłek rodzinny dołącza zaświadczenie
kierownika ośrodka pomocy społecznej, właściwego ze względu na miejsce zamieszkania, stwierdzające, że jednorazowy
zasiłek macierzyński nie został przyznany lub zaświadczenie właściwego oddziału Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Spo-
łecznego stwierdzające, że jednorazowy zasiłek z tytułu urodzenia dziecka nie został przyznany.
4. Dodatek wypłaca się do dnia 31 sierpnia 2005 r.
Art. 57. Osoba uprawniona do dnia wejścia w życie ustawy do zasiłku pielęgnacyjnego zachowuje do niego prawo,
jeżeli niepełnosprawność powstała w wieku uprawniającym tę osobę do zasiłku rodzinnego przysługującego na dziecko.
Art. 58. 1.
47
) Osoba otrzymująca zasiłek stały na podstawie przepisów o pomocy społecznej do dnia wejścia w życie
ustawy w związku z pielęgnacją dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopniu niepnospraw-
ności łącznie ze wskazaniami, o których mowa w art. 6b ust. 3 pkt 7 i 8 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawo-
dowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, nabywa prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, o którym
mowa w art. 17, do dnia 31 sierpnia 2005 r., jeżeli spełnia warunki określone w dotychczasowych przepisach.
2. Osoba opiekująca się dzieckiem, o której mowa w ust. 1, jeżeli przed dniem 1 września 2005 r. ukończyła 50 lat,
nabywa prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, o którym mowa w art. 17, jeżeli spełnia warunki określone w dotych-
czasowych przepisach.
3. Osoba zdolna do pracy, lecz niepozostająca w zatrudnieniu ze względu na konieczność sprawowania opieki nad
dzieckiem wymagającym stałej pielęgnacji, posiadającym orzeczenie o niepełnosprawności wraz ze wskazaniami, o któ-
rych mowa w art. 6b ust. 3 pkt 7 i 8 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrud-
nianiu osób niepełnosprawnych, za które ośrodek pomocy społecznej opłacał składkę na ubezpieczenia społeczne przed
dniem 1 stycznia 1999 r., nabywa prawo do emerytury bez względu na wiek, jeżeli w dniu 1 stycznia 1999 r. ukończyła co
najmniej 45 lat i ma okres ubezpieczenia (składkowy i nieskładkowy) wynoszący co najmniej 20 lat w przypadku kobiet
i 25 lat w przypadku mężczyzn. Wysokość emerytury dla tej osoby ustala się według zasad przewidzianych w przepisach
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, dla osób ubezpieczonych urodzonych przed dniem
1 stycznia 1949 r.
Art. 59. 1. Osoba samotnie wychowująca dziecko oraz osoba wychowująca troje lub więcej dzieci otrzymująca do
dnia wejścia w życie ustawy podwyższony zasiłek wychowawczy nabywa prawo do dodatku, o którym mowa w art. 10, na
dziecko, na które korzystała z urlopu wychowawczego do dnia wejścia w życie ustawy, w wysokości 505,80 zł, jeżeli speł-
nia warunki określone w dotychczasowych przepisach.
1a. Osoba samotnie wychowująca dziecko otrzymująca do dnia wejścia w życie ustawy zasiłek wychowawczy, upraw-
niona do 36-miesięcznego okresu pobierania tego zasiłku, nabywa prawo do dodatku, o którym mowa w art. 10, na dziec-
ko, na które korzystała z urlopu wychowawczego do dnia wejścia w życie ustawy, przez okres 36 miesięcy, jeżeli spełnia
warunki określone w dotychczasowych przepisach. Przepis ust. 3 stosuje się odpowiednio.
46
) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2019 r. poz. 1469, 1495, 1649, 1655, 1798, 1802,
1818, 2070, 2089, 2128 i 2217.
47
) Utracił moc z dniem 31 lipca 2008 r. w zakresie, w jakim nie przyznaje prawa do świadczenia piegnacyjnego po dniu 31 sierpnia
2005 r. osobie ustanowionej rodziną zaspc spokrewnioną i otrzymującą do dnia wejścia w życie ustawy z dnia 28 listopada 2003 r.
o świadczeniach rodzinnych zasiłek stały, na podstawie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22 lipca 2008 r. sygn. akt P 41/07
(Dz. U. poz. 875).
Dziennik Ustaw 42 Poz. 111
28.01.2020
2. Osoba otrzymująca do dnia 30 kwietnia 2004 r. zasek wychowawczy, jeżeli pozostawała w zatrudnieniu bezpośred-
nio przed uzyskaniem prawa do urlopu wychowawczego przez okres krótszy niż 6 miescy, nabywa prawo do dodatku
z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, jeżeli spełnia warunki okrlone w ustawie.
3. Do okresów, o których mowa w art. 10 ust. 1, wlicza się okresy, za które zostały wypłacone zasiłki wychowawcze
z tytułu wychowywania tego samego dziecka, do dnia wejścia w życie ustawy.
4. Osoba otrzymująca, przed dniem wejścia w życie ustawy, zasiłek wychowawczy przyznany na podstawie orzecze-
nia lekarskiego o stanie zdrowia dziecka, nabywa prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego, o którym mowa w art. 10, do
dnia 31 grudnia 2004 r., jeżeli spełnia warunki określone w ustawie.
Art. 59a. Osoba otrzymująca, do dnia wejścia w życie ustawy, gwarantowany zasiłek okresowy na podstawie przepi-
sów o pomocy społecznej nabywa prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego, o którym mowa w art. 11. Do trzyletniego
okresu, o którym mowa w art. 11 ust. 1, wlicza się okresy, za które został wypłacony gwarantowany zasiłek okresowy.
Art. 59b. Osoba otrzymująca dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu samotnego wychowywania dziecka i utraty pra-
wa do zasiłku dla bezrobotnych do dnia 31 sierpnia 2005 r. zachowuje do niego prawo, do zakończenia 3-letniego okresu
jego pobierania, jeżeli spełnia dotychczasowe warunki.
Art. 60. 1. Osoba otrzymująca świadczenia na podstawie ustawy z dnia 18 lipca 1974 r. o funduszu alimentacyjnym
(Dz. U. z 1991 r. poz. 200, z późn. zm.
48
))
49
), która ukończyła 50 lat do dnia wejścia w życie ustawy, nabywa na swój wnio-
sek prawo do dodatku z tytułu samotnego wychowywania dziecka do czasu uzyskania prawa do emerytury lub renty albo
prawa do zasiłku stałego określonego w przepisach o pomocy społecznej, jeżeli dochód rodziny nie przekracza kwoty,
o której mowa w art. 5 ust. 1, i egzekucja ustalonych wyrokiem sądu rodzinnego alimentów jest bezskuteczna.
2. Osoba pozostająca w związku małżeńskim otrzymująca na dzieci do dnia wejścia w życie ustawy świadczenie
z funduszu alimentacyjnego nabywa prawo do dodatku, o którym mowa w art. 12, do dnia 31 sierpnia 2005 r., jeżeli speł-
nia warunki określone w ustawie.
Art. 61. W przypadku ustalania prawa do świadczeń rodzinnych na podstawie dochodu rodziny uzyskanego w roku
kalendarzowym 2002 do dochodu rodziny wlicza się otrzymywaną rentę socjalną, przyznaną na podstawie przepisów
o pomocy społecznej.
Art. 62. 1. Do czasu przejęcia przez organ właściwy zadań w zakresie realizacji świadczeń rodzinnych postępowanie
w sprawie nienależnie pobranych zasiłków rodzinnych, pielęgnacyjnych i wychowawczych zakończone ostateczną decyzją
lub będące w toku prowadzi organ, który wydał decyzję lub wszczął postępowanie w sprawie nienależnie pobranych
zasiłków rodzinnych, pielęgnacyjnych i wychowawczych, na podstawie dotychczasowych przepisów.
2. Kwoty nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych, zasiłków rodzinnych, pielęgnacyjnych i wychowawczych,
ustalone ostateczną decyzją są potrącane:
1) ze świadczeń rodzinnych przez podmioty realizujące świadczenia rodzinne;
2) z emerytury, renty, uposażenia rodzinnego lub renty rodzinnej przez podmioty realizujące te świadczenia, na podsta-
wie odrębnych przepisów, jeżeli prawo do świadczeń rodzinnych ustało lub nie istniało, pod warunkiem, że świad-
czenia rodzinne, zasiłki rodzinne, pielęgnacyjne i wychowawcze były wypłacane łącznie z emeryturą, rentą, uposaże-
niem rodzinnym lub rentą rodzinną;
3) w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
3. Organ ciwy w przejętych sprawach dotyczących nienależnie pobranych zasiłków rodzinnych, pielęgnacyjnych
i wychowawczych, a tae w sprawach świadcz rodzinnych ustalonych ostatecz decyzją lub będących w toku staje się
stroną w zakresie postępowegzekucyjnych i przed dem, a tae przejmuje zabezpieczenia wszelkich wierzytelnci.
4. Organ właściwy prowadzi postępowanie w sprawie nienależnie pobranych zasiłków rodzinnych, pielęgnacyjnych
i wychowawczych na podstawie ustawy.
Art. 63. 1. Z dniem wejścia w życie ustawy fundusz alimentacyjny, zwany dalej funduszem, przechodzi w stan likwidacji.
2. Z dniem wejścia w życie ustawy aktywa i pasywa funduszu stają się aktywami i pasywami Skarbu Państwa.
48
) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1997 r. poz. 770, z 1998 r. poz. 668, z 1999 r.
poz. 1000, z 2001 r. poz. 1791, z 2002 r. poz. 2074 oraz z 2003 r. poz. 759 i 2255.
49
) Utraciła moc z dniem 1 maja 2004 r. na podstawie art. 71 pkt 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych
(Dz. U. poz. 2255).
Dziennik Ustaw 43 Poz. 111
28.01.2020
3. Likwidatorem funduszu jest Prezes Zakładu w zakresie spraw o świadczenia z funduszu, do których prawo powsta-
ło przed dniem wejścia w życie ustawy.
4. Likwidator może upoważnić innych pracowników Zakładu do wykonywania określonych czynności związanych
z likwidacją funduszu.
Art. 64. 1. Niezwłocznie po rozpoczęciu likwidacji likwidator powinien powiadomić bank obsługujący fundusz o roz-
poczęciu likwidacji funduszu.
2. Likwidator prowadzi bieżące sprawy, ściąga wierzytelności i wykonuje zobowiązania likwidowanego funduszu
oraz reprezentuje w tych sprawach Skarb Państwa.
3. Likwidację funduszu likwidator prowadzi na podstawie planu finansowego likwidacji, obejmującego źródła przy-
chodów i przewidywanych wydatków w okresie likwidacji, w tym zaspokojenia zobowiązań funduszu, w ramach środków
istniejących po rozpoczęciu likwidacji.
4. Plan likwidacji funduszu, o którym mowa w ust. 3, likwidator przedstawia do zaopiniowania ministrowi właściwe-
mu do spraw finansów publicznych.
5. Likwidator sporządza sprawozdania budżetowe, do sporządzania których przed dniem likwidacji funduszu był
zobowiązany Prezes Zakładu.
Art. 65. Sprawy o świadczenia z funduszu, do których prawo powstało do dnia wejścia w życie ustawy, podlegają
rozpatrzeniu na zasadach i w trybie określonych w dotychczasowych przepisach.
Art. 66. 1. Osoba, która bezpodstawnie pobrała świadczenia z funduszu, jest obowiązana do ich zwrotu.
2. Sprawy o bezpodstawnie pobrane świadczenia z funduszu alimentacyjnego podlegają rozpatrzeniu i dochodzeniu
na zasadach i w trybie określonych w dotychczasowych przepisach.
3. Egzekucję z tytułu bezpodstawnie pobranych świadczeń z funduszu prowadzi się w dalszym ciągu, do ich za-
spokojenia. Organ egzekucyjny przekazuje likwidatorowi kwoty ściągnięte od osoby, która bezpodstawnie pobrała świad-
czenia z funduszu. Wniosek o umorzenie lub zawieszenie egzekucji wymaga zgody likwidatora.
Art. 67. Egzekucję należności z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu prowadzi się w dalszym ciągu do ich
zaspokojenia. Organ egzekucyjny przekazuje likwidatorowi kwoty ściągnięte od osoby zobowiązanej do alimentacji, pozo-
stałe po zaspokojeniu alimentów i należności z tytułu wypłaconej zaliczki alimentacyjnej. Wniosek o umorzenie lub zawie-
szenie egzekucji wymaga zgody likwidatora.
Art. 68. 1. W szczególnie uzasadnionych przypadkach związanych z sytuacją zdrowotną lub rodzinną osoby, prze-
ciwko której jest prowadzona egzekucja alimentów, lub osoby zobowiązanej do zwrotu bezpodstawnie pobranych świad-
czeń z funduszu, likwidator może umorzyć, rozłożyć na raty lub odroczyć termin płatności należności likwidowanego fun-
duszu z tytułu wypłaconych lub bezpodstawnie pobranych świadczeń z funduszu.
2. Likwidator, za zgoministra właściwego do spraw finansów publicznych, może umorzyć należności likwidowa-
nego funduszu z tytułu wypłaconych lub bezpodstawnie pobranych świadczeń z funduszu.
3. Od decyzji likwidatora, w sprawach określonych w ust. 1, przysługuje odwołanie do Sądu Okręgowego Sądu Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych, w terminie i według zasad określonych w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego doty-
czących spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych.
4. Odwołanie, o którym mowa w ust. 3, wnosi się na piśmie do jednostki organizacyjnej Zakładu wskazanej w decy-
zji. Jeżeli odwołanie nie zostało uwzględnione podlega przekazaniu niezwłocznie, nie później niż w terminie 30 dni od
dnia wniesienia, do sądu wraz z uzasadnieniem.
Art. 69. 1. Środki uzyskiwane w wyniku likwidacji Funduszu przekazywane na dochody budżetu państwa po
zakończeniu każdego roku budżetowego do dnia 31 marca.
2. Po zakończeniu likwidacji likwidator sporządza sprawozdanie końcowe z zakończenia likwidacji, podlegające
zatwierdzeniu przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych.
Art. 70. Postępowania karne o przestępstwa określone w art. 209 § 1 Kodeksu karnego wszczęte z urzędu przed
dniem wejścia w życie niniejszej ustawy toczą się dalej w tym samym trybie.
Art. 70a. 1. Osobie otrzymującej dodatek, o którym mowa w art. 12, która do dnia 30 kwietnia 2004 r. pobierała
świadczenia z funduszu alimentacyjnego, ustala się w okresie od dnia 1 maja 2004 r. do dnia 31 grudnia 2004 r. prawo do
Dziennik Ustaw 44 Poz. 111
28.01.2020
tego dodatku w wysokości 70% przysługującego w kwietniu 2004 r. świadczenia z funduszu alimentacyjnego. Dodatek nie
może być niższy niż 170 zł na dziecko albo 250 zł na dziecko, o którym mowa w art. 12 ust. 4.
2. Osoba, która do dnia wejścia w życie ustawy otrzymywała świadczenie z funduszu alimentacyjnego i po dniu
1 maja 2004 r. nie otrzymywała dodatku z tytułu samotnego wychowywania dziecka, nabywa w okresie od dnia 1 maja
2004 r. do dnia 31 grudnia 2004 r., na wniosek, prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu samotnego wychowywa-
nia dziecka w wysokości 70% świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługującego w kwietniu 2004 r., jeżeli dochód
rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty 612 i rodzina spełnia pozostałe warunki określone w ustawie.
3. Dodatek, o którym mowa w ust. 1 i 2, nie może być wyższy niż 300 zł na dziecko.
4. Osobie, o której mowa w ust. 1, wysokość dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu samotnego wychowywania
dziecka ustala się z uwzględnieniem wypłaconych po dniu 1 maja 2004 r. dodatków, o których mowa w art. 12. Wysokość
dodatku ustala się z urzędu, po dołączeniu zaświadczenia o wysokości przysługującego w kwietniu 2004 r. świadczenia
z funduszu alimentacyjnego.
5. Zmiana decyzji w sprawie wysokości dodatku z tytułu samotnego wychowywania dziecka w przypadku osób,
o których mowa w ust. 1, nie wymaga zgody strony.
Rozdział 10
Przepisy uchylające i przepisy o wejściu w życie
Art. 71. Tracą moc:
1) ustawa z dnia 18 lipca 1974 r. o funduszu alimentacyjnym (Dz. U. z 1991 r. poz. 200, z późn. zm.
50
));
2) ustawa z dnia 1 grudnia 1994 r. o zaskach rodzinnych, pielęgnacyjnych i wychowawczych (Dz. U. z 1998 r. poz. 651,
z późn. zm.
51
)).
Art. 72. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 maja 2004 r., z wyjątkiem:
1) art. 36 i 40, które wchodzą w życie z dniem 31 grudnia 2003 r.;
2) art. 6 ust. 2, który wchodzi w życie z dniem 1 września 2006 r.
50
) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1997 r. poz. 770, z 1998 r. poz. 668, z 1999 r. poz. 1000,
z 2001 r. poz. 1791, z 2002 r. poz. 2074 oraz z 2003 r. poz. 759 i 2255.
51
) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1998 r. poz. 668 i 1118, z 1999 r. poz. 636 i 1256,
z 2000 r. poz. 1104, z 2001 r. poz. 1349, 1405 i 1791, z 2002 r. poz. 676 i 1515 oraz z 2003 r. poz. 759, 1176, 1268, 1956 i 2255.